معصومه میرزاخانی؛ باقر ساروخانی؛ حسن خجسته باقرزاده
چکیده
یکی از منابع مهم اطلاع‌رسانی در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... در جهان رسانهای شدة امروز، تبلیغات است که تأثیر بسیاری در شکلگیری الگوهای فکری، احساسی و رفتاری مخاطبان و تغییر ارزشها و نگرش‌های آنان دارد. این مقاله با هدف بررسی جایگاه بدن در گفتمان رسانه (تبلیغات بازرگانی) به بررسی نشانه‌ها و رمزگان موجود ...
بیشتر
یکی از منابع مهم اطلاع‌رسانی در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... در جهان رسانهای شدة امروز، تبلیغات است که تأثیر بسیاری در شکلگیری الگوهای فکری، احساسی و رفتاری مخاطبان و تغییر ارزشها و نگرش‌های آنان دارد. این مقاله با هدف بررسی جایگاه بدن در گفتمان رسانه (تبلیغات بازرگانی) به بررسی نشانه‌ها و رمزگان موجود در آگهیها پرداخته و بدین‌منظور با استفاده از دیدگاه فیسک و رولان بارت، آگهی‌های بازرگانی تحلیل شده است. جامعة هدف تحقیق، آگهی‌های پخش شده از شبکة یک سیمای ملی در سال 96 بوده که به روش نمونه‌گیری هدفمند و غیرتصادفی انتخاب و پس از جمعآوری تبلیغات، 72 پیام بازرگانی تحلیل شد. مبنای نظری بحث، آرای برخی از صاحبنظران جامعهشناسی بدن همچون فوکو، گافمن، گیدنز و ... است. نتایج نشان می‌دهد که دو گفتمان «جنسی» و «جنسیتی» در حوزة بدن در تبلیغات بازنمایی میشود.
محمود ترابی اقدم؛ علی‌اصغر فهیمی‌فر
چکیده
سیاه‌پوستان نه‌تنها در جامعة امریکا، بلکه در هالیوود نیز اقلیت نژادی محسوب می‌شوند. چگونگی و چرایی تغییرات روابط سیاه و سفید در این نظام رسانهای با تمرکز بر عنصر برتری‌جویی، مسئلۀ این مقاله است. بدین‌منظور سه فیلم نژادمحور تولد یک ملت (1915)، حدس بزن چه کسی برای شام می‌آید (1967) و هشت نفرت‌انگیز (2015) به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. برای ...
بیشتر
سیاه‌پوستان نه‌تنها در جامعة امریکا، بلکه در هالیوود نیز اقلیت نژادی محسوب می‌شوند. چگونگی و چرایی تغییرات روابط سیاه و سفید در این نظام رسانهای با تمرکز بر عنصر برتری‌جویی، مسئلۀ این مقاله است. بدین‌منظور سه فیلم نژادمحور تولد یک ملت (1915)، حدس بزن چه کسی برای شام می‌آید (1967) و هشت نفرت‌انگیز (2015) به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. برای کشف سازوکارهای دلالت‌گر معنایی در فیلم‌های مذکور از روش نشانه‌شناسی و الگوی رمزگان پنج‌گانة روایی بارت بهره گرفته شد. برای فهم تغییرات روندی بازنمایی‌ها، از مفهوم اسطوره نزد بارت و کلیشه‌سازی و طبیعی‌سازی نزد هال استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که اشکال بازنمایی سیاهان در این فیلم‌ها، متناسب با بافت تاریخی، اجتماعی و سیاسی زمان تولید آنها، در راستای معانی مرجّح ایدئولوژی حاکم، دستخوش تغییر شده است. فیلم اولی با برساخت کلیشه‌های منفی، لزوم به انقیاد کشاندن سیاهان را طبیعی جلوه می‌دهد. فیلم دومی نظم نژادی مرسوم را به چالش کشیده و الگوی تقابلی و تعاملی جدیدی از گفتمان مسلط سفید و گفتمان مبارز سیاه ارائه می‌دهد. در فیلم سومی، شخصیت سیاه به نمایندگی از سیاهان زجر کشیدة تاریخ نژادپرستی در امریکا، در کنشی انتقام‌جویانه، سفیدِ فرادست را تبدیل به فرودست و از برتر بودن او اسطوره‌زدایی می‌کند.
رضا فرخ نژاد؛ تژا میرفخرایی
چکیده
اهمیت دوران کودکی در هویت‌یابی و نیز تلاش مخاطبان کودک در شناخت رمزگان‌های دیگر فرهنگ‌ها، این پژوهش را بر آن داشت تا عملکرد شبکه کودک را در شش ماهه دوم سال 96 به صورت تمام شماری و با استفاده از «نشانه‌شناسی فرهنگی لوتمان»، در شکلگیری فرایند دیگری‌سازی به مثابه اقدامی ضد هژمونیک و همچنین تثبیت هویت فرهنگی «خود» بررسی ...
بیشتر
اهمیت دوران کودکی در هویت‌یابی و نیز تلاش مخاطبان کودک در شناخت رمزگان‌های دیگر فرهنگ‌ها، این پژوهش را بر آن داشت تا عملکرد شبکه کودک را در شش ماهه دوم سال 96 به صورت تمام شماری و با استفاده از «نشانه‌شناسی فرهنگی لوتمان»، در شکلگیری فرایند دیگری‌سازی به مثابه اقدامی ضد هژمونیک و همچنین تثبیت هویت فرهنگی «خود» بررسی نماید. یافته‌ها نشان می‌دهد گفتمان غرب در برخی موارد حضور خود در سپهر نشانه‌ای فرهنگ اسلامی ایرانی را تحمیل کرده است. چون مفروض پژوهش دیگری غربی را در حکم پادفرهنگ می‌داند، لذا ضعف در فرایند دیگری‌سازی را به مثابه تعامل فرهنگی نمی‌شناسد. شبکه، نماینده الگوی مبتنی بر «هم خود و هم دیگری» است. یعنی به جای الگوی «خودـ دیگری قطبیده» از الگوی «خودـ دیگری آمیخته» بهره می‌برد. بر مبنای نظریه اومولت، برنامه‌های تولیدی، رویکردی محافظه‌کارانه نسبت به مسائل پیرامونی و جامعه داشته و بیشتر بر تاریخ و سنت تأکید دارند. در مقابل برنامه‌های تأمینی بر مؤلفه‌های جامعه‌پذیری، ثروت، قدرت و سبک زندگی تمرکز داشته‌اند. یکی از شیوه‌های مؤثر شبکه کودک به عنوان راهکاری ضدهژمونیک برای غیریت‌سازی، بهره‌مندی از سازوکارهای ترجمه فرهنگی در برنامه‌های تأمینی خارجی است. در این مسیر فرایندهای تکرار و خلاقیت به خوبی در شبکه به کار گرفته شده است، اما لازم بود عوامل فرهنگی «خود» و «دیگری» از طریق مکانیزم‌های طرد و جذب به کار گرفته می‌شد تا متون پخش شده ویژگی‌های کاملاً فرهنگ‌بنیاد را برای خودش احراز کند.
فؤاد ایزدی؛ ابراهیم شمشیری
چکیده
«دیپلماسی عمومی برای کودکان» یا «دیپلماسی کودکان»، اقدامات و برنامه‌های دیپلماسی عمومی است که با هدف اثرگذاری بر روی کودکان طراحی و اجرا می‌شوند. بخشی از اهمیت دیپلماسی کودکان از جهت اثرات بلندمدت و عمیق آن است. تصورات و دیدگاه‌های اولیه از هر کشور، دولت و یا ملت که در ذهن کودکان دیگر کشورها ایجاد شود، مقدمه لازم برای ...
بیشتر
«دیپلماسی عمومی برای کودکان» یا «دیپلماسی کودکان»، اقدامات و برنامه‌های دیپلماسی عمومی است که با هدف اثرگذاری بر روی کودکان طراحی و اجرا می‌شوند. بخشی از اهمیت دیپلماسی کودکان از جهت اثرات بلندمدت و عمیق آن است. تصورات و دیدگاه‌های اولیه از هر کشور، دولت و یا ملت که در ذهن کودکان دیگر کشورها ایجاد شود، مقدمه لازم برای برنامه‌ریزی‌های بعدی به‌منظور تغییرات بیشتر و یا جذب افکار عمومی و حتی نخبگان آن کشور را فراهم می‌سازد و بدین ترتیب دیپلماسی عمومی برای کودکان می‌تواند به‌عنوان زمینه و مقدمه‌ای در سایر روش‌ها و شیوه‌های دیپلماسی عمومی نیز مدنظر قرار گیرد. یکی از نمونه‌های قابل‌توجه در این عرصه شرکت والت دیزنی و اقدامات آن در جهت دیپلماسی عمومی آمریکا است. به این منظور نحوه بازنمایی اصول و ارزش‌های آمریکایی در پویانمایی‌های ساخت این شرکت با استفاده از روش نشانه‌شناسی بارت با تحلیل نظام نشانه شناختی ثانویه در این مقاله بررسی‌شده است. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با توجه به تعریف ارائه‌شده از دیپلماسی عمومی برای کودکان، پویانمایی‌هایی که به موضوع مقاله نزدیک‌تر بودند (داستان اسباب‌بازی سه ، زوتوپیا و شش قهرمان بزرگ) مورد تحلیل قرار گرفت. توجه ویژه به موضوع سبک زندگی یکی از محوری‌ترین موضوعاتی بود که در بازنمایی دیزنی از آمریکا بیشتر مورداستفاده قرارگرفته است. به‌عبارت‌دیگر، بازنمایی سبک زندگی آمریکایی اصلی‌ترین موضوع بازنمایی شده در پویانمایی‌های موردبررسی بود.
طاهره جولانی؛ محمدرضا پهلوان نژاد؛ حسن خجسته باقرزاده
چکیده
در این پژوهش، کارکرد نشانه‌شناسی لایه‌ای به‌مثابۀ روش تحلیل متن در پی.اس.ای.های شبکۀ رادیویی سلامت مورد بررسی قرار می‌گیرد تا لایه‌های نشانه‌ای موجود در این قالب مهم و نو برنامه‌سازی رادیو و سازوکار و ارتباط لایه‌ها و رمزگان تشکیل‌دهندۀ آنها مشخص شود. در پژوهش پیش‌رو پنج پی.اس.ای. از مجموع ده پی.اس.ای. پخش‌شده در نیمۀ اول سال ...
بیشتر
در این پژوهش، کارکرد نشانه‌شناسی لایه‌ای به‌مثابۀ روش تحلیل متن در پی.اس.ای.های شبکۀ رادیویی سلامت مورد بررسی قرار می‌گیرد تا لایه‌های نشانه‌ای موجود در این قالب مهم و نو برنامه‌سازی رادیو و سازوکار و ارتباط لایه‌ها و رمزگان تشکیل‌دهندۀ آنها مشخص شود. در پژوهش پیش‌رو پنج پی.اس.ای. از مجموع ده پی.اس.ای. پخش‌شده در نیمۀ اول سال 91 به روش نمونه‌گیری هدفمند به پیشنهاد مشاور شبکه که به یک پی.اس.ای. پیش نمونه نزدیک‌تر بودند، انتخاب شدند و لایه‌های نشانه‌ای آنها براساس طرحی از فرزان سجودی و با توجه به رمزگان بکاررفته در آنها مورد بررسی قرار می‌گیرند؛ سپس لایه‌های نشانه‌ای شکل‌گرفته براساس رمزگان زبانی و غیرزبانی آنها بررسی می‌شوند. رمزگان و نشانههای زبانی، غیرزبانی و همچنین عناصر پیرازبانی و روش رمزگشایی آنها در متون رادیویی تابعی از لایه‌های رسانه (شنیداری)، عنوان (شبکه، گروه و...)، پیام (موضوع، مضمون، پیام)، قالب (پی.اس.ای، برنامۀ تعاملی، مسابقه و جنگ، خبر و...)، نوع برنامه (زنده یا تولیدی)، مدت‌زمان ارائه (کوتاه یا بلند)، زمان پخش برنامه (صبحگاهی، ظهرگاهی و...) و مخاطب آن متن است. رمزگان غیرزبانی شامل موسیقی و افکت و عناصر پیرازبانی حول محور رمزگان زبانی انتخاب می‌شوند و رمزگان زبانی خود تابعی از زیرلایه‌ای به نام پیام است که زیرمجموعۀ لایه موضوع است. رمزگان زبانی رمزگان گرداننده و لایۀ پیام، در این قالب برنامه، لایه‌گرداننده نامیده می‌شوند. موسیقی به‌عنوان اصلی‌ترین نشانه در عوامل غیرزبانی، در قالب آگهی‌های خدمات عمومی به‌ندرت نقش تداعی‌گری دارد و عموماً به‌عنوان موسیقی فاصله و جزء رنگ‌آمیز صوتی کاربرد دارد.
رضا فرخ نژاد؛ عزیزالله سالاری
چکیده
مقاله بر آن است بر مبنای دو نظریه «چارچوب‌سازی» و «طرح‌ذهنی»، انواع اینفوگرافیک را به‌عنوان یکی از مؤثرترین راهکارها برای بهبود درک مخاطب و انتقال موفق پیام‌های رسانهای معرفی نماید.بر این اساس 37 اینفوگرافی‌ها و موشن‌گرافیک‌های پخش شده در برنامه‌های غیرنمایشی و غیرخبری شبکه‌های یک، دو، سه، چهار و پنج سیما طی سال ...
بیشتر
مقاله بر آن است بر مبنای دو نظریه «چارچوب‌سازی» و «طرح‌ذهنی»، انواع اینفوگرافیک را به‌عنوان یکی از مؤثرترین راهکارها برای بهبود درک مخاطب و انتقال موفق پیام‌های رسانهای معرفی نماید.بر این اساس 37 اینفوگرافی‌ها و موشن‌گرافیک‌های پخش شده در برنامه‌های غیرنمایشی و غیرخبری شبکه‌های یک، دو، سه، چهار و پنج سیما طی سال 1396 به صورت تمام‌شماری، با رویکرد نشانه‌شناسی لایه‌ای و با استفاده از الگوی «سلبی» و «کاودری» بررسی و تحلیل شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد این شبکهها 37 اینفوگرافیک پخش کردهاند که از این تعداد، 12 مورد ایستا، 19 مورد متحرک و 6 مورد چند رسانهای است. تحلیل نشانه‌شناختی آثار نشان می‌دهد، میزان استفاده از نشانههای شمایلی بیشتر و موفقتر بوده ولی نظام‌های نشانه‌ای به کار رفته، در تولید معنا موفق نبوده و کمتر به جنبههای دلالتی آن پرداختهاند. از نظام نشانه‌ای تصویری استفاده مطلوبی نشده است و عموماً کارکردی تزئینی داشته‌اند. نظام نشانه‌ای کلامی بیش از هر نظام دیگر بر کل آثار سیطره دارد در حالی که کاربرد موشن یا اینفوگرافی ساده‌سازی مفاهیم پیچیده به زبان تصویر است. نسبت گفتار به گرافیک نامتناسب است، از شیوایی، سادگی و ایجاز برخوردار نیستند. در بعد نوشتاری نیز ناخوانا بودن واژگان، انتخاب نامناسب قلم به لحاط تناسب گرافیکی با کل اثر، آنها را در تولید معنا و جذابیت‌های بصری ناکام گذاشته است. در نشانههای حرکتی، حرکت‌ها ناچیز و کارکردی معناساز ندارند. عموماً آثار از اهداف و کارکردهایی که بر یک اینفوگرافیک مطلوب مترتب است (اطلاع رسانی، رابطه بصری اثر و اطلاعات و ...)، کاملاً به دور بودند. البته استفاده مناسب از نشانههای شمایلی، موسیقی مناسب، نریتورهای توانمند و پژوهش‌های برنامه‌ای را میتوان از نقاط قوت اینفوگرافی‌های پخش شده به شمار آورد.
مهرزاد بهمنی؛ فرزان سجودی
چکیده
هویت‌جنسیتی به‌عنوان یکی از وجوه مهم هویت انسان از مفاهیمی است که همواره محملی برای نظریه‌پردازی و واکاوی‌های علمی و پژوهشی قرار گرفته است. در این‌میان، هویت‌جنسیتی مردانه به‌عنوان نیمه‌قوی جامعه و نحوه بازنمایی آن در رسانه تلویزیون، موضوع پژوهش حاضر است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش نشانه‌شناسی درصدد آن است نشان دهد هویت ...
بیشتر
هویت‌جنسیتی به‌عنوان یکی از وجوه مهم هویت انسان از مفاهیمی است که همواره محملی برای نظریه‌پردازی و واکاوی‌های علمی و پژوهشی قرار گرفته است. در این‌میان، هویت‌جنسیتی مردانه به‌عنوان نیمه‌قوی جامعه و نحوه بازنمایی آن در رسانه تلویزیون، موضوع پژوهش حاضر است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش نشانه‌شناسی درصدد آن است نشان دهد هویت مردانه مردان سریال تلویزیونی ستایش به چه نحوی کدگذاری شده است. مهمترین نتایج این پژوهش نشان داد، مردان این مجموعه بهطورکلی در سهگروه مردان سلطهگر، سلطهپذیر و مستقل بازنمایی شده است که حضور مردان سلطهگر و سلطهپذیر بیش از مردان مستقل در این مجموعه انعکاس یافته است. همچنین بازنمایی صورت گرفته از مردان در این سریال، مشروعیت پدرسالاری را به چالش کشیده بهطوری که تصویری منفی از این نظام به مخاطب معرفی شده است.
علی جعفری؛ افسانه مظفری
دوره 9، شماره 21 ، زمستان 1392، ، صفحه 127-150
چکیده
در مقاله پیش رو هدف، شناخت چگونگی بازنمایی طبقه متوسط در فیلم سینمایی جدایی نادر از سیمین می‌باشد. این مقاله در رهیافت مطالعات فرهنگی و با تأکید برمقوله بازنمایی صورت گرفته است. در این مقاله از روش نشانه‌شناسی استفاده شده است و نظریه بازنمایی با تأکید بر آراء استوارت هال و تحلیل تقابل‌های دوگانه استروس چارچوب نظری این تحقیق را شکل ...
بیشتر
در مقاله پیش رو هدف، شناخت چگونگی بازنمایی طبقه متوسط در فیلم سینمایی جدایی نادر از سیمین می‌باشد. این مقاله در رهیافت مطالعات فرهنگی و با تأکید برمقوله بازنمایی صورت گرفته است. در این مقاله از روش نشانه‌شناسی استفاده شده است و نظریه بازنمایی با تأکید بر آراء استوارت هال و تحلیل تقابل‌های دوگانه استروس چارچوب نظری این تحقیق را شکل دادهاند.
نتایج تحقیق نشان داد که در فیلم جدایی نادر از سیمین، بازنمایی صورت گرفته از این طبقه بیشتر بر زندگی روزمرهای که این طبقه درگیر آن است تأکید می‌کند. بهعلاوه، طبقه متوسط به عنوان طبقهای که به اوضاع و شرایط، بدبین است و طبقهای که با تضاد و دوگانگی در زندگیاش مواجه است در فیلم بازنمایی میشود. همچنین بازنمایی طبقه متوسط از طریق قطببندی میان فرودست/ فرادست تبیین میشود و بافتسازی به مدد این تقابل با تکیه بر سرمایههای فرهنگی و اعتقادی، خود را نمایان می‌سازد. از دیدگاه تماتیک، دروغ، خیانت، پنهانکاری، پیشداوری، داوری و قضاوت، موضوعهای نمایشیشده (دراماتیزه شده) در میان خط رواییهای فیلم جدایی نادر از سیمین بوده است.
