تحلیل گفتمان انتقادی پیام‌های فرهنگی و سیاسی بیلبوردهای شهرداری تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری علوم ارتباطات، واحد تهران‌شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران‌، ایران

2 استادیار، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه‌آزاد اسلامی، واحد تهران‌شرق (نویسنده مسئول)

3 استادیار و عضو هیئت علمی، واحد تهران‌شرق، دانشگاه آزاد اسلامی

4 دانشیار گروه تبلیغ و رسانه، دانشگاه سوره

چکیده

این مقاله درصدد «تحلیل گفتمان انتقادی پیام‏های فرهنگی و سیاسی شهرداری تهران» است که از سال 1385 تا 1395 خورشیدی بر روی بیلبوردهای شهری انتشار یافته‌اند. هدف کلی شناخت این گفتمان است، بنابراین، فرایند مطالعة کیفی آن بر اساس روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه انجام یافت. شناخت دال‌های مرکزی، شناور و وقت‌های مفصل‌بندی‌شده شهرداری تهران که برای به حاشیه‌راندن و غیریت‌سازی مؤلفه‌های گفتمانی رقیب بکار برده است به‌عنوان پرسش‌ها و اهداف این تحقیق‌اند. محقق با انتخاب هدف‌مند تعداد 25 نمونه‌ طرح گرافیکی از میان جامعة آماری و نیز تحلیل جداگانة هر یک از آنها، به اشباع نظری رسید. روش تحقیق، بر اساس روش کیفی تحلیل گفتمان منطبق بر رویکرد پساساختارگرایی لاکلا و موفه است. نتایج و برون‌داد این پژوهش بیان‌گر آن است که؛ دال مرکزی «ولایت‌مداری» در محور و کانون گفتمان این نهاد قرار گرفته است. دال‌های شناور «مدیریت جهادی»، «روحانیت» و «غرب‌ستیزی»، با پیوند به پیرامون و حول کانون مرکزی، مفصل‌بندی گفتمان شهرداری تهران با خاستگاه گفتمان «اصول‌گرایی» را، تشکیل داده‌اند. همچنین از طریق برجسته‌سازی مؤلفه‌های گفتمان خودی و به حاشیه‌راندن دال‌های مفصل‌بندی رقیب، از لایه‌های پنهان این پیام‌ها قابل‌فهم است که هدف پنهان آن، هژمونی فرهنگی و ایدئولوژی گفتمان اصول‌گرایی و نیز دستیابی به قدرت سیاسی شهردار تهران است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Discourse Analysis of Cultural and Political Messages Displayed on the Billboards of Tehran Municipality

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Azadinejad 1
  • Sarvenaz Torbati 2
  • Leyla Niroomand 3
  • Omid Ali Masoudi 4
1 Department of social Communication sciences, Faculty of Humanities sciences, Islamic Azad University, East Tehran branch, Tehran / Iran
2 Department of social communication sciences, Faculty member of Humanities sciences, East Tehran Branch, Azad university, Tehran / Iran,
3 Department of social communication sciences, Faculty member of Humanities sciences, East Tehran Branch, Azad university, Tehran / Iran
4 Department propaganda and communication,culture and communication Faculty, Soore University,Tehran,Iran
چکیده [English]

This research has been carried out to analyze the critical discourse of cultural and political messages of Tehran municipality which have been displayed on Tehran municipality billboards as of 2006 through 2016. This research focuses on understanding the components of this discourse which constitute the nodal points, floating signals and the articulation of moments of Tehran municipality in order to find out the chain of equivalence-difference used by the mentioned institution to marginalize and antagonize the discourse components of the rivals which make up the research purposes. The researcher has reached the theoretical diffusion selecting the statistical population by analyzing 25 messages on purpose. The methodology of this research is based on a qualitative research of discourse analysis according to the post structuralist approach of E. Laclau and S. Moffe. The findings of this research reveal that the nodal point and the guardianship-centeredness are focused by the municipality; the jihadi management, the clergy, and anti-westernism are articulated around this focal point  which conform with principalism discourse. The hidden layers of the messages are revealed by highlighting the features of self-discourse and marginalizing the articulative signifies of the rival and that they have been pursuing some hidden goals which are to gain the political and ideological hegemony of the reformism discourse and achieving the political power of the mayor.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse analyst
  • E-Laclau and S.Muffe
  • Reformist
  • Pricipalism
  • Jihadi Management

مراجع

ﺑﺸﯿﺮ، ﺣﺴﻦ و ﺣﻤﯿﺪرﺿﺎ ﺣﺎﺗﻤﯽ (1392). «ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ‏ﻫﺎی ﮐﯿﻬﺎن، اﻃﻼﻋﺎت و ﺟﻤﻬﻮری ‏اﺳﻼﻣﯽ، درﺑﺎرة ﺣﻮادث ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دﻫﻢ رﯾﺎﺳﺖ‏ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان (از 23 خرداد تا 31 تیر 1388)»، ﻓﺼﻠ‏‏‌‌‌ﻨ‏ﺎمة ﭘﮋوﻫﺶ‏های راهبردی سیاست، شماره 36: 88 ـ 61.
ﺑﺸﯿﺮ، ﺣﺴﻦ و ﺳﯿﺪﺣﻤﯿﺪ ﻃﺎﻫﺮی (1394). «ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻓﯿﻠﻢﻫﺎی ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﻧﺎﻣﺰدﻫﺎی دﻫﻤﯿﻦ دورة اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﯾﺎﺳﺖ‏ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان (سال 1388)»، تهران: ﻓﺼﻠ‏‏‌‌ﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی راﻫﺒﺮدی ﺳﯿﺎﺳﺖ، شماره 43: 63 ـ 35.
تربتی، سروناز (۱3۹۵). «رسانه‌های هژمونیک و برساخت سوژة شهروندی»، تهران: مجموعة مقالات چهارمین کنگره بین‌اللملی توسعه شهری شهید بهشتی.
تئون‏ای، ون‏دایک (1387). مطالعات در تحلیل گفتمان (از دستور متن تا گفتمان‏کاوی انتقادی)، گروه مترجمان، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‏ها.
ربانی خوراسگانی، علی و محمد میرزایی (1394). «تحلیل تقابل گفتمانی اصول‏گرایی و اصلاح‏طلبی در دهمین دوره انتخابات ریاست‏جمهوری»، اصفهان: جامعه‏شناسی کاربردی، شماره60: 68 ـ 45.
ربیعی، علی و فرناز احمدزاده نامور (1387). «نظریه بازنمایی رسانه‌ای و تحلیل افکار عمومی متقابل امریکایی‌ها و ایرانی‌ها»، تهران، فصلنامه علمی ـ پژوهشی دانش سیاسی، شماره 8: 62 – 37.
رحمانی فیروزه‌جاه، علی (1384). «پساساختارگرایی»، نشریه نامه فرهنگ، شماره 54: 105 ـ 98.
سلطانی، سیدعلی‌اصغر (1383). «تحلیل گفتمان به‌مثابه نظریه و روش»، مجله علوم ‏سیاسی، شماره 28.
سلطانی، سیدعلی‌اصغر (1384). قدرت، گفتمان و زبان، تهران: نشرنی.
صالحی‌زاده، عبدالهادی (1390). «درآمدی بر تحلیل گفتمان میشل فوکو روش‌های تحقیق کیفی»، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره 7: 142 ـ 113.
فاضلی، محمد (1383). «تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره 14: 106 ـ 81.
فوکو، میشل (1392). دیرینه‏شناسی دانش،ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهان‏دیده، تهران: نشر نی.
قجری، حسین‏علی و جواد نظری (1392). کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی،تهران: جامعه‏شناسان.
ﮐﺎﻇﻤﯽ، ﻓﺮوغ و ﻣﺮﯾﻢ ارﻣﻐﺎﻧﯽ (1394). «ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ زﺑﺎن ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت در ﺑﯿﻠﺒﻮردﻫﺎی ﺗﻬﺮان و ﻟﻨﺪن از ﻣﻨﻈﺮ ارزش‏ﻫﺎی فرهنگی»، مجله زبان و زبان‏شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره 21: 52 – 25.
کاویانی‏راد، مراد (1393). «پراکَنش فضایی مشارکت در یازدهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری»، فصلنامه مطالعات راهبردی،شماره 63: 61 – 37.
کسرایی، محمدسالار و علی پوزش شیرازی (1388). «نظریه گفتمان لاکلا و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‏های سیاسی»، فصلنامه سیاست (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، شماره 39: 360 – 339.
مقدمی، محمدتقی (1390). «نظریۀ تحلیل گفتمان لاکلا و موفه و نقد آن»، نشریه معرفت فرهنگی اجتماعی،شماره 6: 124 – 91.
مک‌لوهان، مارشال (1377). برای درک رسانه‌ها،ترجمة سعید آذری، ﺗﻬﺮان:  انتشارات سروش.
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
 
Benítez, C.& Aurora.T. (2009). Exploring political, institutional and professional discourses in Mexico: a critical, multimodal approach. Ph.D. Thesis, Australia: Macquarie University, published by Australasian Digital Theses Program.
Fairclough, N. (1993), Critical Discourse Analysis and the Marketization of Public Discourse: The Universities, Discourse and Society, Vol. 15, No. 2, p 133 -165.
Fairclough, N. (1996), Language and power, Longman Group UK Limited.
Fairclough, N. (1998), political discourse in the media: an analytical framework. In a Bell and P. Garrett (Eds.) Approaches to Media Discourse. Oxford: Blackwell.
Fairclough, N. (2003) Analysing discourse textual analysis for social research, Rutledge press.
Fairclough, Norman (2010) Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. London: Longman.
Laclau, E. and Mouffe (2001), Heqemony and socialist stratege: Towards a Radical Democratic Politics. Verso: London.
Mouffe, Chantal (1979) Hegemony and Ideology in Gramsci. In Chantal Mouffe (ed). Gramsci and Marxist Theory. London and Boston: Routledge & Kegan Paul Ltd.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار