سنجش سواد اطلاعاتی کارکنان مشاغل خبری صداوسیما در عصر دیجیتال

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ژورنالیسم و خبر، دانشکده ارتباطات و رسانه، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران.

2 دکترای علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 کارشناسی ‌ارشد روزنامه‌نگاری، گروه ژورنالیسم و خبر، دانشکده ارتباطات و رسانه، دانشگاه صداوسیما(نویسندۀ‌ مسئول)

10.22085/javm.2020.204104.1411

چکیده

با ظهور جامعۀ اطلاعاتی تغییرات چشمگیری در مفاهیم و ساختارهای جامعه به وجود آمده است. انفجار اطلاعات ازیک‌طرف و پیشرفت‌های فناوری ICT و پیدایش رسانه‌های نوین از طرف دیگر چالش‌های جدیدی را در عرصۀ دستیابی، درک و استفاده اطلاعات، پیش­روی فعالان عرصۀ خبر قرار داده است. لذا برنامه‌ریزان خبر یک رسانه برای دستیابی به اطلاعات به توانایی ویژه‌ای فراتر از سواد پایه‌ای دانش خبر برای رقابت رسانه‌ای و بقاء در جامعۀ اطلاعاتی نیازمندند که از آن به‌عنوان «سواد اطلاعاتی» نام برده می‌شود. یکی از راه‌های ارتقای سطح سواد اطلاعاتی برنامه‌ریزان خبر، آگاهی از وضعیت سواد اطلاعاتی ایشان است. این پژوهش به ترسیم وضعیت سواد اطلاعاتی دبیران خبر و خبرنگاران معاونت سیاسی خبر صداوسیما با تأکید بر هفت مؤلفه تشکیل‌دهنده آن بر اساس مدل پاساداس پرداخته و عوامل مؤثر در ارتقای این مهارت را واکاوی کرده است. این تحقیق به روش پیمایش انجام‌شده و جامعۀ آماری آن دبیران خبر و خبرنگاران شاغل در معاونت سیاسی در تهران هستند و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 101 نفر تعیین شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که: سواد اطلاعاتی دبیران خبر و خبرنگاران معاونت سیاسی صداوسیما فقط در مؤلفه‌های (تحلیل و ارزیابی اطلاعات، آگاهی پیرامون مسائل حقوقی، اخلاقی و استفاده اطلاعات) در سطح قابل قبولی قرار دارد؛ اما در مؤلفه‌های (تعریف نیاز اطلاعاتی، ادغام و یکپارچه‌سازی اطلاعات و جستجوی اطلاعات) در سطحی متوسط و همچنین در مؤلفه‌های (مهارت‌های مدیریت و سازمان‌دهی اطلاعات و استفادۀ مؤثر و تولید اطلاعات) در سطح پایینی قرار دارد و درمجموع، میانگین نمره سواد اطلاعاتی جامعۀ موردمطالعه 6/51 است که در میانه دامنه 0-100 قرار دارد. مطالعات همچنین نشان داد آموزش دوره‌های زبان انگلیسی و کاربری کامپیوتر (ICDL) رابطۀ مثبت معناداری با سطح سواد اطلاعاتی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Measurement of the Information literacy of IRIB Personnel Working at Newsroom Jobs

نویسندگان [English]

  • Davood Nematianaraki 1
  • Hamid Zeaei Parvar 2
  • jafar sadeghi 3
1 Associate Professor, Department of Journalism and News, Communication and Media Faculty, IRIB University, Tehran, Iran
2 Ph.D. in Communication, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran. Iran
3 M.A. in Journalism, Department of Journalism and News, Communication and Media Faculty, IRIB University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Striking changes have taken place in the concept and structure of the society with the emergence of information society. Information explosion on the one hand and technological communication advances and also appearance of modern media on the other hand has posed the news activists with new challenges in the field of accessing , understanding and using information. Therefore, news planners need special ability beyond the basic news literacy to access to information in order to compete and survive in the information society which is referred to as “ information literacy “. One of the most important strategies to promote information literacy of the news planners is to be aware of their literacy status. The present study has outlined the status of information literacy in the mentioned society emphasizing its seven constituents and influential factors in improving this skill. This study is a deep quantitative and descriptive analysis based on survey method. The findings of this study prove that the news editors and reporters are in a satisfactory position as far as ethical and legal considerations are concerned. Their information literacy is generally average which is not desirable. This study has also shown that there is a key direct relationship between taking English and computer training courses and/or international computer driving licenses (ICDL) and information literacy level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Data
  • Information
  • information society
  • Information Literacy
  • News Secretary
  • Journalist

مراجع

ابطحی، عطاءالله (1385). اتاقخبر آنلاین. مجموعه مقالات روزنامه‌نگاری سایبر، گردآورنده: حمید ضیایی­پرور، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.

آستین، جان (1387). نشست تخصصی ژورنالیسم همگرا، معاونت سیاسی صداوسیما، بازیابی 8 بهمن،1387، از:                       http://www.medianews.ir/fa/2009/01/27/john-austin.html

پاستر، مارک (1377).  عصر دوم رسانه ها، ترجمۀ غلامحسین صالحیار، مؤسسه ایران.

شکرخواه، یونس (1379). تکنولوژی­های ارتباطی و جامعه اطلاعاتی، تهران: انوشه.

شکرخواه، یونس (1384). روزنامه‌نگاری سایبر، جامعه اطلاعاتی و آزادی بیان، تهران: ثانیه.

فرهنگی، علی­اکبر و داود نعمتی انارکی (1394). رسانه و خبر؛ برخی دیدگاه‌های غالب و انتقادی، تهران: انتشارات دانشگاه صداوسیما.

یاری، شیوا (1390). «مروری برمتون سواد اطلاعاتی در ایران»، کتابداری و اطلاع رسانی، شماره 1.              

Aufdrheide, p. (1993). Media literacy. A report of the national leadership conference on media literacy. Queenstown: Aspen Institute.

Barden, R.A., Hortin, J. A (1982). Indentifying the theoretical foundations of visual literacy. Visual / Verbal languaging, 2, 37-42.

Bradley, Fiona (2003). Information Literacy Libraries: The challenge of developing information literacy instruction programs in special library environment. Unpublished thesis master's, Curtin University of Technology, Sydney.

Breivik, P. S. (2005). 21st century learning and information literacy. Change 37(2), 20–27.

Bordonaro K (2018). Adult education and academic libraries. Information and Learning Science 119(7/8): 422–431.

Burchinal, L.G (1976). The communications revolution: America's third century challenge. In the future of organizing knowledge. Papers presented at the Texas A & M University.

Catts, ralph,lau,jesus(2008). Towards Information Literacy Indicators.White paper for UNESCO Information for All Programme (IFAP). Paris: UNESCO.

Egelhofer, J. L. & Lecheler, S. (2019). Fake news as a two-dimensional phenomenon: a framework and research agenda. Annals of the International Communication Association, 43, 97-116.

Flynn, D. J. Nyhan, B. & Reifler, J. (2017). The nature and origins of misperceptions: Understanding false and unsupported beliefs about politics. Political Psychology, 38(Supp. 1), 127-150.

Forest, Woody Horton Jr. (2008). Understanding Information Literacy: A Primer. White paper for UNESCO Information for All Programme (IFAP). Paris: UNESCO.

Garrison, B. (2000). Journalist's perceptions of online information-gatheringproblems. Journalism and Mass Communication Quarterly, 77(3), 500 -514.

Herbert, J. (1998). Broadcast journalism: format and language. In M.Breen (Ed.), Journalism: theory and practice (pp.265-300). Paddington, NSW: McLeay Press.

Jenkin, henry (2001). digital renaissance:convergence? I diverge. Retrieved1Jan,2012 , from www.technologyreview.com/business/12434/

Katz, I. R. (2007). Testing information literacy in digital environments: The ETS iSkills™ assessment. Information Technology and Libraries, 26(3), 3–12.

Loo, A. (2006). A model for information literacy course development: a liberal arts university perspective. Library Review. 55(4), 249-258.

McClure, Charles R. (1993). Network literacy in an electronic society: an educational disconnect. Queenstown, MD: Institute for Information Studies.

Oblinger, D. G. Oblinger, J. L. (2005). Educating the Net Generation. Washington, D.C.: EDUCAUSE, retrieved 10 Mar, 2011, from http://www.educause.edu/educatingthenetgen

Otike, Japheth (1999). The information needs and seeking habits of Lawyers in England: a pilot study. The International Information & Library Review. 31(1), 19-39.

Owens, Howard (2007).Twelve things journalists can do to savejournalism. Retrieved6Nov,2009,from:http://www.howardowens.com/2007/twelve-things-journalists-can-do-to-save-journalism

Quinn, S. (2002). Knowledge management in the digital newsroom. Oxford; Focal Press.

Rock man, I. F. (2002). Strengthening connections between information literacy, general education, and assessment efforts. Library Trends, 51(2), 185–98.

S. Mo Jones-Jang, Tara Mortensen, Jingjing Liu, (2019), Does Media Literacy Help Identification of Fake News? Information Literacy Helps, but Other Literacies Don’t, American Behavioral Scientist, SAGE Publications Article reuse guidelines: sagepub.com/journals-permissions,DOI: 10.1177/0002764219869406

Spitzer. Kathleen L. Eisenberg, Michael B. Lowe, Carrie A. (1998) Information Literacy Essential skills (skills for the Information Age). new York: Eric

Tanner, A., Pierce, S Pravikoff, D. (2004). Readiness for evidence-based practice: information literacy needs of nurses in the United States. Studies in health technology formatics.107(Pt 2), 936-40.

Watson, J. (1998). Media communication: An introduction to theory and process. New York: Hound mills, Basingstoke, Hampshire, Macmillan Press.

Wileman, R. E (1980). Exercises in visual thinking. New York: Hastings House.

 

فصلنامه رسانه های دیداری و شنیداری

دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 34
تابستان 1399
صفحه 167-190

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار