خوانش فلسفی از فیلم ماتریکس بر اساس مکتب شک ‎گرایی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان

2 استادیار دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان

3 استاد گروه فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف

4 دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

استفاده از فلسفه مزیتی رقابتی برای فیلم‌سازان به شمار می‌رود. ماتریکس از این مزیت بهره برده است. این فیلم مرزهای واقعیت و خیال را درنوردیده است، اما فیلمی صرفاً حادثه‌ای یا علمی‌ـ‌تخیلی نیست؛ ماتریکس فیلمی فلسفی است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که چرا فیلم ماتریکس یک فیلم فلسفی است و همچنین به دنبال بررسی چگونگی ارایه مفاهیم فلسفه شک گرایی در صورت زیبایی شناختی فیلم است. این پژوهش بر شفاف ساختن نحوة استفاده از محتوای فلسفی در این فیلم به منظور استفادة فیلم‌سازان متمرکز است. روش تحقیق در این مقاله، ترکیبی از تحلیل محتوای کیفی، تحلیل تصویر و مطالعة موردی، با رویکرد روایی و رویکرد فرمی است. یافته‌های تحقیق در سه محور پیرنگ، شخصیت‌پردازی و میزانسن بیان شده است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که در بخش پیرنگ، هشت مفهومِ فلسفی غار افلاطون، مغزهای درون خمره، اتوپیا، سیمولاکرا، جهان رؤیا و اصالت ادراک، قرص قرمز یا آبی در جهان خیالی یا واقعی، دیالوگ به مثابة عمل فلسفی، و ماتریکس به مثابة شک فلسفی وجود دارد. در شخصیت‌پردازی، نئو به مثابة سقراط و دکارت در فیلم دیده می‌شود و در فرم، با میزانسن «شک فلسفی» روبه‌رو هستیم. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که «ماتریکس» به اعتبار نظریات و ادبیات فلسفی و همچنین بنابر تحلیل‌های برخی فیلسوفان معاصر، فیلمی فلسفی است و بر اساس «مکتب شک‌گرایی» قابل تحلیل و تفسیر است که مجموع این موارد سبب شکل‌گیری مدل شک‌گرایی در فیلم ماتریکس شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Philosophical Reading of the Matrix on Skepticism

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Abedi 1
  • Iman Zakariaee 2
  • Seyed Hassan Hosseini 3
  • Asghar Fahimifar 4
1 Ph.D. Student of Art Research, Art University of Isfahan
2 Assistant Professor, Faculty of Visual Arts, Art University of Isfahan
3 Full Professor, Philosophy of Science Department, Sharif University of Technology
4 Associate Professor, faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

The use of philosophy is, in fact, a "competitive advantage" for filmmakers. Matrix is one of the films that has used this advantage. The matrix has crossed the boundaries of reality and fantasy and more than being a science fiction or adventure, it's actually a philosophical film. This paper tries to answer this question: From the perspective of one of the philosophical schools called "skepticism", why Matrix is a philosophical film? And how these philosophical concepts are presented by aesthetic aspect of the film. This research focuses on how the use of philosophical content in the film becomes more transparent for filmmakers. The research method in this paper is a combination of qualitative content analysis, image analysis and case studies to analyze and adapt the concepts of skepticism philosophy to film, with a narrative approach. The findings of the research are visible in three axes; Plot, characterization, and mis-en-scene. These findings show eight philosophical concepts in the Plot section; the Plato cave, brain in a vat, utopia, simulacra, the dream world and the originality of perception, the red or blue tablet in the imaginary or real-world, the dialogue as a philosophical act, and the matrix as philosophical doubt. In a philosophical analysis of characterization, Neo is seen as Socrates and Descartes in the film, and we have “philosophical Doubt Mis-en-scene” in form of film. The results of this study show that based on the ancient philosophical literature and as well as the credibility of the views of some contemporary philosophers, Matrix is a philosophical film and can be analyzed and interpreted by the "School of skepticism".

کلیدواژه‌ها [English]

  • skepticism
  • Matrix
  • Plot
  • Characterization

مراجع

Baudrillard, J. (2004) The Matrix Decoded: Le Nouvel Observateur Interview with Jean Baudrillard.Translated by Genosko, G & Bryx, A. International Journal of Boudrillard Studies, Vol.1, Number 2 (July 2004)

Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide through Qualitative Analysis. SAGE Publications.

Cicero, M. T. (2006). OnAcademic Scepticism. Translate by Brittain, C. Indianapolis, IN: Hackett Pub. Co.

Clover, J. (2004). The Matrix. British Film Institute.

Copleston, F. (1993). A History of Philosophy. Vol. 1: Greece and Rome From the Pre-Socratics to Plotinus. Doubleday.

Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. SAGE Publications.

Craig, E. (1998). “Epistemology” .Routledge Encyclopedia of Philosophy. London; New York: Routledge.

Descartes, R., (2008). Meditations on First Philosophy: with Selections from the Objections and Replies. Translate by Moriarty, M. OUP Oxford.

Fumerton, R. A., & Jeske, D. (2010). Introducing philosophy through film : key texts, discussion, and film selections. Chichester, U.K.; Malden, MA: Wiley-Blackwell.

Fieser, J. (1999). “The Matrix”. Philosophical Films. Retrieved from http://www.philfilms.utm.edu/1/matrix.htm

Gibson, W. (2003). “THE MATRIX: FAIR COP”.   Retrieved from www.williamgibsonbooks.com/archive/2003_01_28_archive.asp#90244012,

Given, L. M. (2008). The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods. SAGE Publications.

Grau, C. (2005). Philosophers Explore The Matrix. New York: Oxford University Press.

Guyer, P. (2010). The Cambridge Companion to Kant's Critique of Pure Reason. Cambridge; New York: Cambridge University Press.

Hennink, M., Hutter, I., & Bailey, A. (2010). Qualitative Research Methods. SAGE Publications.

IMDB. (2018). “The Matrix 1999 Awards”.   Retrieved from https://www.imdb.com/title/tt0133093/?ref_=ttawd_awd_tt

Irwin, W. (2002). The Matrix and Philosophy: Welcome to the Desert of the Real. Open Court.

Klein, P. (2015). “Skepticism”. In E. N. Zalta (Ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy(Summer 2015 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University. Retrieved from https://plato.stanford.edu/entries/skepticism/

Lichtman, M. (2012). Qualitative Research in Education: A User's Guide: SAGE Publications.

Litch, M. M., & Karofsky, A. (2014).Philosophy through Film. Taylor & Francis.

Metacritic. (2018). “The Matrix 1999”.   Retrieved from http://www.metacritic.com/movie/the-matrix

Newman, L. (2016). “Descartes' Epistemology”. In E. N. Zalta (Ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy. (Winter 2016 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University. Retrieved from

 https://plato.stanford.edu/entries/descartes-epistemology/

Plato (2008). Great dialogues of Plato: complete text of The republic, The apology, Crito, Phaedo, Ion, Meno, Symposium. Translate by Rouse, W. H. D., & Santirocco, M. S. New York: Signet Classic.

Poole, S. (2007). “Jean Baudrillard (Philosopher and sociologist who blurred the boundaries between reality and simulation)”. The Guardian .Retrieved from https://www.theguardian.com/news/2007/mar/07/guardianobituaries.france

Putnam, H. (1981). Reason, truth, and history. Cambridge Cambridgeshire; New York: Cambridge University Press.

Read, R., & Goodenough, J. (2005). Film as Philosophy: Essays in Cinema after Wittgenstein and Cavell. Palgrave Macmillan UK.

Rothstein, E. (2003). “Philosophers Draw On a Film Drawing On Philosophers”.The New York Times.Retrieved from https://www.nytimes.com/2003/05/24/movies/philosophers-draw-on-a-film-drawing-on-philosophers.html

Rotten T. (2018). “The Matrix 1999 Review”. Retrieved from www.rottentomatoes.com/m/matrix/

Scott, G. A. (2010). Does Socrates Have a Method?: Rethinking the Elenchus in Plato's Dialogues and Beyond. Pennsylvania State University Press.

Wachowski, L., & Wachowski, L. (Writers) & L. Wachowski & L. Wachowski (Directors). (1999). “The Matrix”. In J. Silver (Producer). The Matrix.

Wartenberg, T. E. (2007). Thinking on Screen: Film as Philosophy. Routledge.

Yin, R. K. (1989). CaseStudy Research: Design and Methods. Sage Publications

فصلنامه رسانه های دیداری و شنیداری

دوره 13، شماره 30
تابستان 1398
صفحه 108-133

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار