ظهور «خبر جعلی» در «عصر پساحقیقت» ؛‌ اهداف و پیامدها

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه صداوسیما

2 کارشناس ارشد ارتباطات دانشگاه صداوسیما

3 دکتری ارتباطات؛ دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات

چکیده

رسانه ­های اجتماعی، پلتفرمی برای کاربران­شان فراهم کرده­ اند که کاربران از طریق آنها می­ توانند در سریع­ ترین زمان با کاربران دیگر ارتباط و نظام پیام­ رسانی مؤثری برقرار کنند؛ ظهور این نوع پلتفرم­ ها در جامعه شبکه ­ای امروز، به‌طور تقریبی همة عرصه ­های زیست اجتماعی ازجمله فرایندهای حرفه ­ای و سازمانی تولید خبر به‌مثابه یکی از ارکان موجده و مبقیه جوامع و حکومت­ های مدرن را به چالش کشیده است؛ اگر خبرهای منتشرشده در فضای این رسانه­ های اجتماعی جعلی باشند، کاربران به‌وسیله این خبرها فریفته می ­شوند و احتمال می­ رود که تصمیمات اجتماعی ­شان نامتعارف شود، چنانچه در عصر پساحقیقت، کاربران، بررسی ­های واقعی و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات دریافتی را کنار گذاشته و تقریباً بی‌چون‌وچرا مقهور انواع اطلاعات مخرب می ­شوند. در این دوران جدید، شناخت کامل ابعاد، اهداف و پیامدهای خبر جعلی که پدیده­ای نوظهور و آسیب­ زاست برای مقابله با ابعاد ویرانگر آن ضروری به نظر می­ رسد. در این مقاله با بررسی جامع منابع علمی موجود و انجام مصاحبه عمیق، چهار مضمون سازمان­ یافته «تفاوت خبر جعلی با خبر»، «تشابه خبر جعلی با خبر»، «اهداف» و «پیامدهای» خبر جعلی را با کمک روش تحلیل مضمون ارائه دادیم. از این‌رو خبر جعلی در مؤلفه ­هایی چون قالب خبری و سازمانی و حرفه ­ای بودن مشابه و در مؤلفه­ هایی چون تولید بر بستر رسانه­ های غیررسمی متمایز از خبر واقعی است. خبر جعلی با اهدافی چون تشکیل جنگ روانی و تأمین منافع مالی، سیاسی و ایدئولوژیک تولیدکنندگان منتشر می­ شود. خبر جعلی پیامدهایی نظیر مخاطره انداختن امنیت ملی و روان عمومی جامعه و بالابردن احتمال تصمیم‌گیری مبتنی بر اطلاعات غلط را در پی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Appearance of Fake News in the Post-truth Era; Goals and Consequences

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Saei 1
  • Mohammad Hossein Azadi 2
  • Hadi Alborzi Davati 3
1 Assistant Professor at Faculty of Communication, IRIB University
2 M.A in Communication, IRIB University
3 Ph.D. of Communication, Science and Research Branch, Islamic Azad University
چکیده [English]

Social media provide a platform that enables the online users to communicate and exchanges messages with other users effectively and in the shortest possible time. The emergence of these types of platforms in today's network society has posed as a challenge to almost all aspects of social life, including professional and organizational processes of news production as one of the pillars of the existence and survival of modern societies and governments. If social media create and share fake news, the users may be deceived and be prone to make unusual decisions in their social life. Hence in the post-truth era, online users have set aside the objective investigation and analysis of the information they receive via social media and are almost unquestionably dominated by various harmful information. In this new era, a complete understanding of the dimensions, goals and consequences of fake news, which is an emerging harmful phenomenon, seems to be imperative if its destructive dimensions are to be confronted. The present essay addresses four structured themes, i.e. "difference between fake news and news", "similarity between fake news and news", "the goals of fake news production" and "the consequences of fake news" through a comprehensive study of the existing scientific resources, conducting in-depth interviews and by employing thematic analysis method. This study suggests that in terms of such components as "news format and professionalism", fake news is similar to authentic news, while they are different in terms of such component as "production on an informal media platform". Fake news is spread for such purposes as supplying psychological warfare and safeguarding the financial, political and ideological interests of the producers.Fake news has such consequences as jeopardizing the national security and the psyche of the public as well as raising the probability of making decisions on the basis of disinformation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • News
  • Information
  • Fake News
  • Post-Truth Era
  • Network Society
  • Social Media

مراجع

اسماعیلی محمدصادق و ابراهیم فیاض (1392). «معرفی و تحلیل نظریه وابستگی به نظام رسانه­ای»، دو فصلنامه مطالعات تحول در علوم انسانی، شماره 1: 52-27.
بشیر، حسن (1392). خبر، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
روزبه، خسرو (1340). واژه­های سیاسی. تهران: انتشارات پژوهش.
رمضانی، احمد (1393). «بکارگیری عناصر نمایشی در خبر»، فصلنامه رسانه­های دیداری و شنیداری، شماره 24: 192-143.
زابلی­زاده، اردشیر (1394). «بررسی میزان استفاده از مقولات ساختاری روایت و خطابه در گزارش­های خبری شبکه خبر»، فصلنامه رسانه­های دیداری و شنیداری، شماره 26:  132-197.
شکرخواه، یونس (1392). خبر، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
عابدی جعفری، حسن، محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی  و محمد شیخ‌زاده (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده­های کیفی»، فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 2: 198-151.
مهدی‌زاده، سیدمحمد (1396). نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقـادی، تهران: همشهری.
نصر، صلاح (1380). جنگ روانی (کلامی). مترجم محمود حقیقت کاشانی. تهران: انتشارات سروش.
وندایـک، جـان (1384). قدرت و سیاسـت در جامعه شـبکه­ای، ترجمه اسـماعیل یزدان‌پور، فصلنامه رسانه، شماره 6: 161-121.
هیلیارد، رابرت ال (1389). نویسندگی برای تلویزیون و رادیو و رسانه­های جدید. ترجمه فرزاد فرحزاد، صفورا نوربخش، غلامرضا تجویدی، نیسان گاهان. تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
 
Allcott, H., & Gentzkow, M. (2017). Social media and fake news in the 2016 election. Journal of Economic Perspectives, 31(2), 211-36.
Anderegg, W. R., Prall, J. W., Harold, J., & Schneider, S. H. (2010). Expert credibility in climate change. Proceedings of the National Academy of Sciences, 107(27), 12107-12109.
Attride-Stirling, J. (2001). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Qualitative Research, 1(3), 385-405.
Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Sage.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Bu, Z., Xia, Z., & Wang, J. (2013). A sock puppet detection algorithm on virtual spaces. Knowledge-Based Systems, 37, 366-377.
Cross Check a. (2017). Was Macron’s campaign for French Presidency financed by Saudi Arabia?. Accessed 03/04/2018. https://crosscheck.firstdraftnews.org/checked-french/macrons campaign-french-presidency-financed-saudi-arabia.
Cross Check b. (2017). Did Emmanuel Macron Open an Offshore Account?. Accessed 03/04/2018. https://crosscheck.firstdraftnews.org/checked-french/emmanuel-macron-open-offshore-account.
Flood, A. (2016). Post-truth'named word of the year by Oxford Dictionaries. The Guardian.
Holmes, D. (2005). Communication theory: Media, Technology and Society. Sage.
Habermas, J. (1994). The philosophical discourse of modernity. Polity Press.
Habermas, J. (1992). Citizenship and national identity: some reflections on the future of Europe. Citizenship: Critical Concepts, 2, 341-358.
Karlova, N. A., & Fisher, K. E. (2013). Plz RT”: A social diffusion model of misinformation and disinformation for understanding human information behaviour. Information Research, 18(1), 1-17.
Kershner, J. W. (2005). The elements of news writing. Boston, MA: Pearson Allyn and Bacon.
Keyes, R. (2004). The post-truth era: Dishonesty and deception in contemporary life. Macmillan.
Kollanyi, B., Howard, P. N., & Woolley, S. C. (2016). Bots and automation over Twitter during the US election. Data Memo. Oxford, UK: Project on Computational Propaganda, 2016(4), 1-5.
Kovach, B., & Rosenstiel, T. (2007). The Elements of Journalism (completely, updated and revised).
Llorente, José Antonio. (2017). New ways of relating to public opinion emerge and alternative media become established. UNO magazine, no. 27. (March 5). Accessed December 19, 2018. https://www.uno-magazine.com/wp-content/uploads/2017/03/UNO_27_ENG_alta.pdf.
Maffie, J. (2009). ‘In the end, we have the Gatling gun, and they have not’: Future prospects of indigenous knowledges. Futures, 41(1), 53-65.
McGonagle, T. (2017). “Fake news” False fears or real concerns?. Netherlands Quarterly of Human Rights, 35(4), 203-209.
Mecacci, A. (2016). Sublimare il sublime. Kitsch e modernità. CoSMo Comparative Studies in Modernism. (8).
Shoemaker, P. J., & Reese, S. D. (2013). Mediating the message in the 21st century: A media sociology perspective. Routledge.
Oreskes, N. 2004. "The scientific consensus on climate change". Science, 306(5702): 1686-1686.
Quandt, T., Frischlich, L., Boberg, S., & Schatto‐Eckrodt, T. (2019). Fake news. The international encyclopedia of Journalism Studies, 1-6.
Rochlin, N. (2017). Fake news: belief in post-truth. Library hi tech, 35(3), 386-392.
Rosales, Francisco. (2017). Post-Truth, A new way of lying. UNO magazine, no. 27. (March 5). Accessed December 19, 2018. https://www.uno-magazine.com/wp-content/uploads/2017/03/UNO_27_ENG_alta.pdf
Rosemont Jr, H. (2014). Introductory Statement. Confluence: Online Journal of World Philosophies, 1, 151-157.
Tandoc Jr, E. C., Lim, Z. W., & Ling, R. (2018). Defining “fake news” A typology of scholarly definitions. Digital Journalism, 6(2), 137-153.
Thompson, C. (2017). Fake News 101: The New Civics Course in US Schools?. Washington Times.
Wardle, Claire & Derakhshan, Hossein. (2018). Thinking about ‘information disorder’: formats of misinformation, disinformation, and mal-information. Journalism,‘Fake News’& Disinformation, UNESCO.
WEF, F. E. M. (2013). The Global Gender Gap Report 2013. World Economic Forum.
فصلنامه رسانه های دیداری و شنیداری

دوره 13، شماره 31
پاییز 1398
صفحه 59-85

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار