نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری ارتباطات دانشگاه تهران

چکیده

دهه هفتاد و شروع «دوران سازندگی»، از نقاط عطف تحولات سنت و مدرنیته، پس از انقلاب است که بیش از هر چیز در سبک زندگی نمود می‌یابد. این تحقیق برآن است تا با رویکرد مطالعات فرهنگی، بازنمایی «سبک زندگی» در سریال­های خانوادگی پربیننده­ در دهه هفتاد را مطالعه­کند. به­این­منظور سریال پدرسالار، به عنوان پربیننده­ترین سریال­ خانوادگی، که موضوع آن به‌طور وثیقی با حوزه­ سبک زندگی مرتبط بود برای مطالعه­ موردی انتخاب­شد. در بخش ادبیات نظری؛ دیدگاه‌های صاحبنظران در باب سبک زندگی بررسی و در ادامه نظریه­ بازنمایی برساخت­گرا به عنوان چارچوب نظری انتخاب گردید. در بحث روش، از دو الگوی نشانه­شناسیِ «کیت ­­سلبی و ران­ کاودوری» و «تحلیل سه­گانه­ فیسک» بهره­گیری شده­ است. نتایج نشان می­دهد بازنمایی سبک زندگی حول دو محور اصلی صورت گرفته­است. اول تضاد نسلی و دوم تضاد سبک زندگی سنّتی با نوگرا. سنخ­شناسی سبک زندگی در قالب تقابل دوگانة «سبک زندگی سنّتی نسل قدیم» و «سبک زندگی نوگرای نسل جدید» بازنمایی گردیده است. این سریال تلفیق سبک زندگی سنّتی و نوگرا را برای جامعه­ ایرانی تجویز می­کند. این تلفیق شامل دارایی­ها، ارزش­ها، نگرش­ها و الگوی روابط انسانی می­شود. «تأکید بر شکاف نسلی»، «نقد سبک زندگی سنّتی مردسالار نسل قدیم» و «عدم دخالت دادن مذهب در تقابل سبک زندگی» ازجمله معانی مرجح این سریال است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Representation of Lifestyle in the Iranian TV Family Series in the Seventies The case study of "Pedarsalar"

نویسندگان [English]

  • Mahdi Montazerghaem 1
  • Aliasghar Soleimanian 2

1 Associate Professor at Faculty of Social Sciences, University of Tehran

2 Ph.D Student of Communication, University of Tehran

چکیده [English]

The seventies according to the Iranian calendar and the beginning of the period known as "reconstruction era", marks a turning point in the post-revolution development of tradition-modernity confrontation, which has manifested itself more than anything eles in the lifestyle. This research seeks to study the representation of "lifestyle" in more watched family series in the seventies through cultural studies approach. To this end and by purposeful sampling, the TV serial "Pedarsalar" as the most watched family series which is closely related to lifestyle topics was chosen for a case study. In the theoretical literature section; lifestyle theories were reviewed and the constructive representation theory was employed as the theoretical framework of the study. As for the method, the semiotic models of Keith and Selby and Fisk triple analysis were used.The results show that the lifestyle has been represented on two main axes. The first axis is the contrast of generations while the second one is the conflict between traditional and modern lifestyles. Lifestyle typology is represented in the form of the duality of "traditional lifestyle of the older generation" versus "modern lifestyle of the new generation". The studied series prescribes a combination of the traditional and modern lifestyles to be suitable for the Iranian society. This combination includes assets, values, attitudes and patterns of human relationships. "Emphasis on the generations gap", "critique of the traditional patriarchal way of life of the older generation" and "non-interference of religion in lifestyles confrontation", are the preferred themes of this series.


کلیدواژه‌ها [English]

  • Representation
  • Lifestyle
  • Family TV Series
  • Semiotics
  • Pedarsalar
 
اباذری، یوسف و حسن چاوشیان (1381). «از طبقه تا  سبک زندگی»، نامه علوم اجتماعی،  شماره 20: 28-3.
بوردیو، پیر (1377). «ذوق هنری و س‍رم‍ای‍ه‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی»،‌ ترجمة ل‍ی‍ل‍ی‌ م‍ص‍طف‍وی‌، ن‍ام‍ه‌ ف‍ره‍ن‍گ‌، شماره‌ ۳۰: 65.
بوردیو، پیر (1390). تمایز: نقد اجتماعی قضاوتهای ذوقی. ترجمة حسن چاوشیان، چاپ اول، تهران: نشر ثالث.
حسین­زاده، محمدعلی (1386). گفتمان­های دولت­های بعد از انقلاب. چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
سروی­زرگر، محمد (1387). بازنمایی ایران در سینمای هالیوود. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صداوسیما.
سلبی، کیت؛ کاودوری، ران (1380). راهنمای بررسی تلویزیون، ترجمة  علی عامری، چاپ اول، تهران: انتشارات سروش.
شهابی، محمود (1386). الگوهای سبک زندگی ایرانیان. چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص­ مصلحت نظام.
 ظریفی­نیا، حمیدرضا (1378). کالبدشکافی جناح­های سیاسی ایران، چاپ دوم، تهران: انتشارات آزادی اندیشه.
عظیمی‌فرد، فاطمه (1392). «گفتمان سبک زندگی، رسانه و جهانی شدن». فصلنامه مطالعات سبک زندگی، شماره 3: 45-33.
فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی، چاپ اول، قم: انتشارات صبح صادق.
الفت، سعیده و آزاده سالمی (1391). «مفهوم سبک زندگی»، فصلنامة مطالعات سبک زندگی، شماره 1: 133-107.
فیسک، جان (1380). «فرهنگ تلویزیون». ترجمة مژگان برومند، فصلنامه ارغنون، شماره 19: 142-125.
کیا، علی­اصغر (1389). «بازنمایی فرهنگی در مجلّات عامه­پسند». فصلنامه­ پژوهش­های ارتباطی، شماره63:  143-115.
گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخّص، ترجمة ناصر موفقیان، چاپ اول، تهران: نشر نی.
لاجوردی، هاله (1388). زندگی روزمره در ایران مدرن با تأکید بر سینما. چاپ اول، تهران: ثالث.
مجدی، علی‌اکبر (1390). «سبک زندگی جوانان مشهد و رابطه آن با سرمایه فرهنگی و اقتصادی والدین». مجلة علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی، شماره 2: 161-131.
محمدی، جمال و عبدالله بیچرانلو (1392). «تحلیل روایی دگرگونی ارزش­ها، هویت­ها و سبک­های زندگی در سینما»، تحقیقات فرهنگی ایران،  شماره 3: 113-87.
مرتجی، حجت (1378). جناح­های سیاسی در ایران امروز، چاپ چهارم، تهران: انتشارات نقش و نگار.
مهدوی کنی، محمدسعید (1387). دین و سبک زندگی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه امام صادق(ص).
مهدی زاده، سیدمحمد (1387). رسانه ها و بازنمایی، چاپ اول، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه.
نظرمحمد، مریم (1373). نظرات مردم در مورد سریال تلویزیونی پدرسالار، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
وبلن، تورستین (1386). نظریة طبقة تن‌آسا، ترجمة فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
 
Chapin, F. Stuart (1935). Contemporary American Institutions: A Sociological Analysis. New York: Harper and Brothers.
Hall, Stuart. & Jhally, Sut. (2007). Representation & the Media, Northampton, MA: Media Education Foundation.
Loov, Thomas. & Miegel, Fredrik. (1990). The notion of lifestyle: Some theoretical contributions. The Nordicom Review, 1, 21-31.
Mary Douglas & Baron Isherwood (2002). The World of Goods: Towards an Anthropology of Consumption (Vol. 6). Psychology Press.
Michael E. Sobel. (2013). Lifestyle and social structure: Concepts, definitions, analyses. Elsevier.
Webb, jen. (2009). Understanding Representation. Londen: Sage, University Press Inc, New York.