امیرحسن ندایی
چکیده
موسیقی‌تصویر MusicVideo، قالبی نسبتاً جدید و بسیار تأثیرگذار در برنامه‌سازی و تلویزیونی‌ترین شکل استفاده از موسیقی است. موسیقی‌تصویر به‌عنوان شکلی جذاب، اکنون در بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی غرب جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. این پدیده، ابزار جدیدی برای گسترش امکانات بیانی در فرم‌های پیشرو فیلم‌سازی و هنرهای ...
بیشتر
موسیقی‌تصویر MusicVideo، قالبی نسبتاً جدید و بسیار تأثیرگذار در برنامه‌سازی و تلویزیونی‌ترین شکل استفاده از موسیقی است. موسیقی‌تصویر به‌عنوان شکلی جذاب، اکنون در بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی غرب جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. این پدیده، ابزار جدیدی برای گسترش امکانات بیانی در فرم‌های پیشرو فیلم‌سازی و هنرهای رسانه‌ای است. اما نکتة مهم، تأثیر انکارناپذیر این پدیده بر ذهن مخاطب است. به‌خصوص از این‌نظر که مخاطبانِ این پدیده را غالباً جوانان تشکیل می‌دهند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که زمینه‌های نشانه‌شناسانة موسیقی‌تصویر و حضور ستاره (خواننده)، تا چه حد برای هویت‌سازی در ذهن مخاطب (که غالبا طیف نوجوان و جوان را در برمی‌گیرد) تأثیرگذارند؟ از این‌رو این مقاله در پی آن است تا چهارچوبی نشانه‌شناسانه برای درک هویت‌سازی در موسیقی‌تصویر، به‌عنوان پدیده‌ای همه‌گیر و عامه‌پسند Popular، بیابد. مبنای بحث در این مقاله، قطعات موسیقی‌تصویر غربی است که اجراکننده (خواننده) نقشی کلیدی در آن‌ها ایفا می‌کند. در چنین حالتی ارائة تصویری یک قطعه موسیقی، به حضور خواننده به‌عنوان راوی، شخصیت داستانی و خالق جهانِ درونِ اثر، در نوعی حالت آرمانی، و القای تفکرات مورد نظر سیاست‌گذاران رسانه‌ای غرب، بسیار وابسته است. در واقع موسیقی‌تصویر نشانه‌های جدیدی را برای ارتباط با مخاطب ساخته و رمزگان‌هایی را به‌کارگرفته که بر ناخودآگاه تماشاگر تأثیر می‌گذارد. این رمزگان‌ها، بنا به گفتة پژوهش‌گران علوم‌رسانه‌ای، زمینه‌ای مناسب را برای هویت‌سازی و القای ایدئولوژی‌های خاص بر ذهن جوانان پدید می‌آورند. ایدئولوژی‌هایی که گاه در غالب یک تفکر منحط (تقابل با هنجارهای فرهنگی جامعه) و گاه در هیئت فرهنگ‌های مصرفی (برای وابسته‌سازی بیشتر جوانان) نمود می‌یابند. از این رو در این مقاله پس از مرور تاریخ موسیقی‌تصویر، به نشانه‌شناسی عناصر اثرگذار آن و سپس به‌عنوان پدیده‌ای که هر روز جلوه‌ای نو می‌یابد، می‌پردازیم و سپس سیستم و کارکرد ستاره‌سازی در موسیقی‌تصویر بررسی شده و در نهایت عملکرد این سیستم در خلق جهانی آرمانی برای جذب بیننده و ساخت هویتی تازه برای او تحلیل می‌شود.بررسی کارکردهای اثرگذاری این پدیده، از مهم‌ترین بحث‌های آکادمیک امروز جهان در علوم رسانه‌ای، هنرهای بصری و روان‌شناسی اجتماعی است.
