مسعود عباسی؛ سید حسین میثمی
چکیده
تعزیه، به‌عنوان یک آیین مذهبی آهنگین، به شیوههای مختلف، امکان استفاده از موسیقی را فراهم آورده است. در پژوهشهای مربوط به موسیقیِ تعزیه، ساختار رویدادهای موسیقایی این آیین، اغلب، براساس مبانی نظری موسیقی کلاسیک ایرانی تحلیل شدهاند. به‌کارگیری این رویکرد مطالعاتی، بهدلیل نادیده گرفتن بسیاری از شیوههای استفاده از موسیقی ...
بیشتر
تعزیه، به‌عنوان یک آیین مذهبی آهنگین، به شیوههای مختلف، امکان استفاده از موسیقی را فراهم آورده است. در پژوهشهای مربوط به موسیقیِ تعزیه، ساختار رویدادهای موسیقایی این آیین، اغلب، براساس مبانی نظری موسیقی کلاسیک ایرانی تحلیل شدهاند. به‌کارگیری این رویکرد مطالعاتی، بهدلیل نادیده گرفتن بسیاری از شیوههای استفاده از موسیقی در تعزیه، از جامعیت این پژوهشها کاسته است؛ از این رو، انجام پژوهشی جامع در این زمینه، ضروری به نظر میرسد. هدف این تحقیق، شناسایی و معرفی شیوههای استفاده از موسیقی در تعزیه و چگونگی شکلگیری آنها است. استفاده از مفهوم کاربرد، از مفاهیم طرحشده در مطالعات قومموسیقیشناختی، چهارچوب نظری این پژوهش را تشکیل میدهد. داده‌های این تحقیق، براساس پژوهش میدانی، به شیوۀ مشاهدۀ مشارکتی در محل برگزاری مجالس تعزیۀ قودجان خوانسار، همچنین با استفاده از فایلهای شنیداری- دیداری مجالس اجراشده در این مکان و منابع کتابخانهای، گردآوری شدهاند. این تحقیق، بنیادی و کیفی است و به روش توصیف و تحلیل محتوا انجام شده است. یافته‌ها، 10 مورد از موارد کاربرد موسیقی متمایز در مجالس تعزیۀ قودجان را اثبات میکند. این ده مورد عبارت‌اند از: اعلام، خطابه، تشریفات، پیش‌خوانی، کار، خویشاوندی، نیایش، سوگ، نمایش و اختتامیه.
