محسن اسماعیلی
چکیده
تبلیغات بازرگانی، مخالفان و موافقان زیادی دارد. امّا به‌هرحال واقعیتی است که خود را بر همۀ ما تحمیل کرده است. آثار گسترده و عمیق این پدیده بر عرصه‌های مختلف زندگی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی چندان مشهود است که به مهندسان زندگی جمعی اجازه نادیده گرفتن آن را نمی‌دهد؛ به‌ویژه آنکه تبلیغات بازرگانی به یکی از اصلی‌ترین منابع مالی ...
بیشتر
تبلیغات بازرگانی، مخالفان و موافقان زیادی دارد. امّا به‌هرحال واقعیتی است که خود را بر همۀ ما تحمیل کرده است. آثار گسترده و عمیق این پدیده بر عرصه‌های مختلف زندگی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی چندان مشهود است که به مهندسان زندگی جمعی اجازه نادیده گرفتن آن را نمی‌دهد؛ به‌ویژه آنکه تبلیغات بازرگانی به یکی از اصلی‌ترین منابع مالی رسانه‌ها تبدیل‌شده و رقابت آنها را در جذب و انتشار پیام‌های تجاری برانگیخته است. از سوی دیگر روند جهانی‌شدن که با پیدایش رسانه‌های نوین نظیر ماهواره و اینترنت و پخش فرامرزی و بدون مانع آنان شتاب فزون‌تری یافته است، اهمیت تبلیغات بازرگانی و ضرورت نظارت و ضابطه‌مند کردن آن را صدچندان کرده است؛ اما مقصود از ضابطه‌مند سازی تبلیغات بازرگانی، تنها قانون‌گذاری نیست. ترویج و تحکیم اخلاق، به‌عنوان مکمل حقوق تبلیغات بازرگانی ضرورت دارد؛ مشروط بر آنکه مرز میان حقوق و اخلاق به نیکی شناخته و از خلط آنها اجتناب گردد. دیگر آنکه، حقوقدانان و سیاستمداران به‌تنهایی قادر به شناخت دقیق و چاره‌جویی مؤثر برای افزایش آثار مثبت تبلیغات بازرگانی و کاهش آسیب‌های آن نیستند و در این راه چاره‌ای جز مشارکت فعال اصحاب رسانه نداریم. از سوی دیگر، برای ضابطه‌مند سازی حوزۀ تبلیغات بازرگانی نیازی انکارناپذیر به مشارکت فعال اصحاب رسانه داریم. پیشنهاد می‌شود گروهی متشکل از حقوقدانان آشنا به رسانه و صنعت تبلیغات، مسئولان و متصدیان این حرفه و نمایندگانی از جامعۀ تبلیغات مأموریت یابند تا هم‌زمان به تدوین پیش‌نویس قانون و نظام‌نامه اخلاق تبلیغات بازرگانی اقدام کنند. این مقاله، درصدد تبیین این نکات است و پس از اشاره به اهمیت و آثار تبلیغات بازرگانی بر اقتصاد، فرهنگ، جامعه و سیاست، به تفکیک قلمرو و بیان تفاوت‌های حقوق و اخلاق پرداخته و با اشاره به مبانی فقهی، ریشه‌ها و اصول چنین نگاهی را در نظام حقوقی و تربیتی اسلام نمایانده و پیشنهادهایی را ارائه می‌دهد.
باقر ساروخانی
چکیده
از جهان آماتورسیم در رسانه‌های جمعی خارج شده‌ایم. در عصر حرفه‌ای شدن رسانه‌های جمعی، تبلیغات تجاری اجتناب‌ناپذیر شده‌اند. امکان بازگشت نیز نیست. تبلیغات جزء وسیعی از هزینه‌ها را می‌پوشانند. بنابراین، نیازمند الگویی فراگیر هستیم تا از زوایای مختلف این پدیده را پوشش دهد: اخلاقی بودن تبلیغات تجاری را موجب گردد. رابطه فرهنگ و تبلیغات ...
بیشتر
از جهان آماتورسیم در رسانه‌های جمعی خارج شده‌ایم. در عصر حرفه‌ای شدن رسانه‌های جمعی، تبلیغات تجاری اجتناب‌ناپذیر شده‌اند. امکان بازگشت نیز نیست. تبلیغات جزء وسیعی از هزینه‌ها را می‌پوشانند. بنابراین، نیازمند الگویی فراگیر هستیم تا از زوایای مختلف این پدیده را پوشش دهد: اخلاقی بودن تبلیغات تجاری را موجب گردد. رابطه فرهنگ و تبلیغات تجاری را بیاورد. رقابت‌پذیری را در عصر تبلیغات شناسایی کند، تا آنجا که قدرت تبلیغاتی یک سازمان یا شرکت قاعده رقابت را آسیب نزند؛ هم‌آنکه به اثرگذاری مطلوب در رابطه با مخاطبان منتهی گردد. بدین معنی: چه بگوییم؟ چگونه و برای کی بگوییم؟ در کدام شرایط ذهنی مخاطبان پیام تبلیغی را وارد کنیم؟ تا اثربخشی آن و ماندگاری آن تضمین شود. تبلیغ خاص فراهم آمده را در کدام رسانه جای دهیم که ظرفیت آن پیام را داشته باشد؟ (باتوجه به ظرفیت یا بی‌تفاوتی رسانه‌ها)، در کدام شرایط اجتماعی آن تبلیغ را انتقال دهیم؟رسانه ملی به‌عنوان رسانه فراگیر باید بتواند، استراتژی جامعی در حوزه تبلیغات تجاری فراهم آورد که در آن، ضمن حراست از اعتبار، اثرگذاری، حدّ مسئولیت و شان رسانه ملی، مخاطبان را از بیش‌اطلاعی ، اطلاعات غلط و کاذب رهایی بخشد. بنابراین، در سراسر این نوشتار، هدف آنست که رسانه ملی، به‌عنوان یک برند در عصر تبلیغات ظاهر شود. ازیک‌سو، شان و ارزش رسانه ملی حفظ شود، هم ارزش افزوده برند را دریافت دارد؛ از سوی دیگر، تبلیغات حتی تجاری خود محملی برای توسعه پایدار به حساب آیند؛ سوم آنکه تبلیغ‌کننده از اثرات آن منتفع گردد. چهار آنکه مردمان از سرگردانی رها شوند.
سیدحسین شرف الدین
چکیده
چکیده:ازجمله کارکردهای دیرینه ومعمول رسانه های جمعی، مشارکت درفعالیت های تبلیغی عموما و تبلیغات بازرگانی، خصوصا است. بی شک، کنش رسانه دراین خصوص همچون سایرعرصه ها، به دواعی، ضرورت ها، اقتضائات و اهدافی مستند است و منطق توجیهی خاصی آن را حمایت و همراهی می کند.آنچه دربررسی تحلیلی وانتقادی این کنش مهم است نه انگیزه و قصد یک سازمان ...
بیشتر
چکیده:ازجمله کارکردهای دیرینه ومعمول رسانه های جمعی، مشارکت درفعالیت های تبلیغی عموما و تبلیغات بازرگانی، خصوصا است. بی شک، کنش رسانه دراین خصوص همچون سایرعرصه ها، به دواعی، ضرورت ها، اقتضائات و اهدافی مستند است و منطق توجیهی خاصی آن را حمایت و همراهی می کند.آنچه دربررسی تحلیلی وانتقادی این کنش مهم است نه انگیزه و قصد یک سازمان رسانه ای[یا عاملان انسانی آن] که بیشترنتایج وپیامدهای آشکار و پنهان وآثار مثبت ومنفی مترتب برآن درسطوح فرهنگی اجتماعی است. از جمله آثارمستقیم این اقدام می توان به اطلاع یابی مخاطبان، ایجاد ارتباط میان تولید کننده و مصرف کننده، رونق بخشی به بازار، ترغیب مصرف کننده به خرید کالای مورد تبلیغ، انصراف توجه خریداران از گزینه های بدیل(تولیداتی که شانس تبلیغ دررسانه نمی یابند)،تشدیدمصرف گرایی‌و... اشاره کرد. بی شک، تمکین راغبانه رسانه بویژه رسانه ای همچون صداوسیمای جمهوری اسلامی که رسالت فرهنگی و هدایتی ویژه برای خویش قائل است؛ازمجموعه ای ازبایدها ونبایدهای اخلاقی و فقهی وتوصیه ها ورهنمودهای عرفی و تجربی متناسب با اقتضائات متن اجتماعی وانتظارات مخاطبان، می تواند رسانه را در ایفای هرچه بهتر این ماموریت حرفه ای و ضرورت اجتماعی راهبری کند و عوارض محتمل آن را تقلیل دهد. سوال اصلی نوشتار، چیستی اصول و مبانی تبلیغات بازرگانی از دیدگاه اسلام (فقه و اخلاق اسلامی = شیعی) و اقتضائات رفتاری آن متناسب با کنش کارگزاررسانه ای است.
محمد هادی همایون
چکیده
اصولاً آنچه یک جامعه و حکومت اسلامی را از غیر آن متمایز می‌‌سازد، برخورداری آن جامعه و حکومت از الگوهای اصیل برخاسته از تعالیم اسلامی در روابط و مناسبات فردی و اجتماعی است. در این راستا، تبلیغات تجاری که در جهان معاصر با گستره و نفوذی فوق العاده حیات اجتماعی انسان را در زیر سلطه خویش گرفته و تلاش می‌‌کند تا ارزش‌های غربی را بر زندگی ...
بیشتر
اصولاً آنچه یک جامعه و حکومت اسلامی را از غیر آن متمایز می‌‌سازد، برخورداری آن جامعه و حکومت از الگوهای اصیل برخاسته از تعالیم اسلامی در روابط و مناسبات فردی و اجتماعی است. در این راستا، تبلیغات تجاری که در جهان معاصر با گستره و نفوذی فوق العاده حیات اجتماعی انسان را در زیر سلطه خویش گرفته و تلاش می‌‌کند تا ارزش‌های غربی را بر زندگی بشر امروز تحمیل نماید، یکی از مسائلی است که بیشک در اندیشه اسلامی از تعریف و الگویی خاص برخوردار است.در این خصوص باید دقت نمود که با توجه به قدمت تاریخ خرید و فروش در میان انسانها، معرفی کالا و کسب آگاهی در خصوص ویژگیهای آن، یک نیاز طبیعی بشر بوده که از دیرباز به شکلی طبیعی ارضاء میشده است.در این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی تلاش شده تا در مقابل الگوی معاصر غربی، الگوی اسلامی تبلیغات تجاری در شکل کلان و اولیه خود طراحی و ارائه گردد. در این الگو و در چرخشی کاملاً معنیدار و تعیینکننده، اصول یادشده جای خود را به چهار اصل "کرامت انسان"، "اخلاق و معنویات"، "آگاهیبخشی و تأثیر قلبی"، و "اقتصاد و پرهیز از اسراف" میدهند که ذیل دو هدف اصلی "رشد و تعالی فردی" و "اقامه قسط و عدل در جامعه انسانی" سامان مییابند.
امیدعلی مسعودی
چکیده
تبلیغات بازرگانی ،همچون تبلیغات سیاسی ومردمی، حوزه ای تخصصی است که پیش ازانجام هرتبلیغی نیازمند تحقیق علمی است که باتحقیقات غیرعلمی که درروش های غیرعلمی بکارمی رود، متفاوت و متنوع تراست.هدف این تحقیق شناخت انواع تحقیق کاربردی درحوزه تبلیغات بازرگانی است ، با توجه به تحولات روزافزون فناوری های اطلاعاتی وارتباطی وپیدایش رسانه های ...
بیشتر
تبلیغات بازرگانی ،همچون تبلیغات سیاسی ومردمی، حوزه ای تخصصی است که پیش ازانجام هرتبلیغی نیازمند تحقیق علمی است که باتحقیقات غیرعلمی که درروش های غیرعلمی بکارمی رود، متفاوت و متنوع تراست.هدف این تحقیق شناخت انواع تحقیق کاربردی درحوزه تبلیغات بازرگانی است ، با توجه به تحولات روزافزون فناوری های اطلاعاتی وارتباطی وپیدایش رسانه های جدید، این تحقیق می تواندمحققان را دردستیابی به نتایج معتبر وقابل اتکا یاری رساند.دراین مقاله نویسنده با استفاده از مدل ارتباطی هارولدلاسول وبا روش تحقیق کتابخانه ای به تبیین انواع تحقیق درتبلیغات بازرگانی پرداخته وباتاکید برشناخت صاحبان رسانه وآژانس های تبلیغاتی به عنوان عاملان پخش محتوای تبلیغ،محتوای پیام،شناخت رسانه وتاثیر تبلیغ برمخاطبان،روش های تحقیق رادردوروش کلی تحقیق کیفی وکمی برشمرده است وضمن نقد روش های فعلی نشان می دهد که در تحقیقات تبلیغات بازرگانی، روش های کیفی می تواند مورداستفاده محققان قرارگیرد.علاوه براین با ترکیب دوروش کمی وکیفی امکانات تازه ای درکاربردروش های تحقیق حاصل می شود.همچنین، شیوه های جدید تحقیق دررسانه های جدید وفضای مجازی مانند نتنوگرافی می تواندبه افزایش کیفیت تحقیقات واثرگذاری بیشتر تبلیغات بازرگانی برمخاطبان تبلیغ بیانجامد.
محمدعلی خیاط؛ محمدصادق نصراللهی؛ محمد غفاری
چکیده
هر کالا هر میزان هم که مرغوب و عالی باشد تا زمانی که به عموم معرفی نگردد، موردتوجه و استقبال عموم قرار نخواهد گرفت، از طرفی با توجه به دغدغه و تأکیدهای مکرر مقام معظم رهبری در پرداختن به موضوع حمایت از کالای مرغوب ایرانی و ظرفیتهای بالقوه رسانة ملی در این امر، هدف از انجام این پژوهش، آسیب‌شناسی اثرات تبلیغات بازرگانی صداوسیمای ...
بیشتر
هر کالا هر میزان هم که مرغوب و عالی باشد تا زمانی که به عموم معرفی نگردد، موردتوجه و استقبال عموم قرار نخواهد گرفت، از طرفی با توجه به دغدغه و تأکیدهای مکرر مقام معظم رهبری در پرداختن به موضوع حمایت از کالای مرغوب ایرانی و ظرفیتهای بالقوه رسانة ملی در این امر، هدف از انجام این پژوهش، آسیب‌شناسی اثرات تبلیغات بازرگانی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان سازمانی اثرگذار بر افکار عمومی بر توسعة برند کالاهای ایرانی است. این پژوهش، از نظر هدف، توسعهای ـ کاربردی و از نظر نحوة گردآوری داده‌ها، توصیفی است. جمعیت موردمطالعه پژوهش شامل خبرگان حوزة تبلیغات بازرگانی رسانة ملی از قبیل مدیران صداوسیما، مدیران آژانسهای تبلیغاتی و صاحبان آگهی است. به این منظور، تعداد 17 نفر از خبرگان به روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند. با بررسی و تحلیل دادههای حاصل از الگوبرداری و مصاحبه، همچنین روش تحلیل مضمون، مدل نهایی براساس مدل SWOT به‌دست آمد. نتایج پژوهش نشان می دهد نقاط ضعف و آسیب‌های سازمان صداوسیما در حوزة تبلیغات کالای ملی شامل ضعف اطلاع‌رسانی از طرحهای حمایتی، پرهزینه‌بودن تبلیغ در صداوسیما، قوانین سختگیرانه تر صداوسیما در مقایسه با سایر رسانه ها، غلبه ارزیابی کمی گرا بر ارزیابی کیفی گرا، کمی گرایی افراطی در رتبه بندی آژانس های تبلیغاتی، ضعف ذاتی صداوسیما در تبلیغ کسب‌وکارهای نوپای ایرانی، بازماندگی از محیط دیجیتال، ضعف در محتواسازی به‌عنوان بستر تبلیغات است. همچنین تهدیدهای سازمان صداوسیما در حوزة تبلیغات کالای ملی شامل تأثیر سوء تبلیغ ضعیف بر اعتبار رسانة ملی، عدم اجرای کامل قوانین سازمان صداوسیما، تأثیر سوء نگاه فروش محور صاحبان آگهی بر اعتبار رسانة ملی، موج‌سواری سودجویان از تفکر کالای ایرانی است.
علیرضا سلیمی؛ مهدی یوسف؛ علیرضا حسینی
چکیده
تبلیغات بازرگانی مستعد درگیر شدن با مسائل حقوقی و مسئولیت‌آور است. ازجمله زمینه‌های مسئولیت‌زا یا ضمان‌آور، قواعد و موضوعات فقهی هستند که میزان عدم رعایت آنها در تبلیغ، با گمراهی و فریب منجر به خسارت مادی و معنوی به مخاطب تناسب دارد. یافته‌های تحقیق «کنکاشی در رعایت قواعد فقهی در تبلیغات بازرگانی تلویزیونی» که پیشتر انجام ...
بیشتر
تبلیغات بازرگانی مستعد درگیر شدن با مسائل حقوقی و مسئولیت‌آور است. ازجمله زمینه‌های مسئولیت‌زا یا ضمان‌آور، قواعد و موضوعات فقهی هستند که میزان عدم رعایت آنها در تبلیغ، با گمراهی و فریب منجر به خسارت مادی و معنوی به مخاطب تناسب دارد. یافته‌های تحقیق «کنکاشی در رعایت قواعد فقهی در تبلیغات بازرگانی تلویزیونی» که پیشتر انجام شده بود، نشان می‌داد از بین دوازده قاعده و موضوع فقهی ضمان‌آور، دو قاعدۀ تدلیس و نجش بیشترین موارد انحراف را دارا بوده‌اند. این تحقیق، با رویکرد روندپژوهی، میزان رعایت موضوعات فقهی تدلیس و نجش را با تبلیغات بازرگانی غیرتکراری پخش‌شده از شبکۀ اول سیمای جمهوری اسلامی ایران از سال 1388 تا 1397 (4760 آگهی که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند) را بررسی نموده است. نتایج نشان داد که درمجموع آگهی‌های پخش‌شده، 8/7 درصد تخلف در متغیر نجش و 7/9 درصد تخلف در متغیر تدلیس وجود دارد. این موضوع نشان‌دهندۀ وضعیت به نسبت مناسب آگهی‌های بازرگانی سیما از منظر رعایت این دو موضوع فقهی است. بیشترین انحراف تبلیغات بازرگانی، در متغیر نجش، مقوله‌های «تمجید غیرقابل اثبات» و در متغیر تدلیس نیز مقوله تدلیس سلبی است. همچنین بیشترین فراوانی رعایت نکردن تدلیس و نجش در تبلیغات مؤسسه‌های مالی، بانک‌ها و بیمه‌ها بوده است. روند عدم رعایت متغیرهای پژوهش از نظم منطقی (سیر صعودی یا نزولی منظم) برخوردار نبوده و در سال‌های 1389 و 1395، بیشترین میزان انحراف در مقایسه با سال‌های دیگر مشاهده شده است. یافته‌های تحقیق مؤید نظریۀ مسئولیت اجتماعی بوده و مطابق نظریۀ کاشت بر اهمیت توجه و رعایت متغیرهای مبتنی بر قواعد و موضوعات فقهی نقش بسزایی در انحراف یا تخلف که از اهداف تبلیغ سالم و مفید است، تأکید دارد.
سیدرضا نقیب السادات؛ انسیه فرهمندزاد
چکیده
امروزه مصرف ، در حوزۀ بسیار وسیعی به نام سبک زندگی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. بعضی از صاحب‌نظران و متفکرانی که در زمینۀ مصرف نظریه‌پردازی کرده‌اند، مصرف را در شکل کلی‌تر، یعنی سبک زندگی در نظر گرفته اند . این پژوهش با هدف شناخت شیوه و نحوۀ انعکاس مصرف در تبلیغات سیمای جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. از این‌رو مفهوم مصرف در این ...
بیشتر
امروزه مصرف ، در حوزۀ بسیار وسیعی به نام سبک زندگی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. بعضی از صاحب‌نظران و متفکرانی که در زمینۀ مصرف نظریه‌پردازی کرده‌اند، مصرف را در شکل کلی‌تر، یعنی سبک زندگی در نظر گرفته اند . این پژوهش با هدف شناخت شیوه و نحوۀ انعکاس مصرف در تبلیغات سیمای جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. از این‌رو مفهوم مصرف در این پژوهش مبتنی بر سبک زندگی است و در ادامه از الگوی تقسیمبندی کولین کمپل مبنی بر مصرف مدرن و مصرف سنتی و در نهایت از سلسله مراتب نیازهای مازلو به‌عنوان چارچوب نظری استفاده کردیم. سؤال اساسی در این پژوهش این است که تبلیغات بازرگانی در تلویزیون، بیشتر چه نوع مصرفی را نشان می‌دهد و به دنبال آن، چه سبک زندگیای را ترویج می‌‌کند؟ این پژوهش برای پاسخ به این سؤال از روش تحلیل محتوا و روش نمونه‌گیری تلفیقی با دو تکنیک چند مرحلهای و سهمیهای استفاده کرده است. نمونهها از شبکههای اول و دوم سیما و در سال‌های دهه 90 انتخاب شده‌اند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد مصرف به نمایش درآمده در اغلب پیام‌های بازرگانی، مبتنی بر نیازهای ثانویه و شیوۀ زندگی رایج، سبک زندگی مدرن بوده است.
