نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی گروه رادیو، دانشکده تولید رادیو و تلویزیون، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

چکیده

قدمت طنز در غرب، به آغاز فعالیت‌های نمایشی یونان باستان و سپس روم باستان باز می‌گردد و در شرق، در نزد شاعران بزرگی همچون رودکی، سنایی، انوری، سعدی، حافظ، مولوی و دیگر شاعران به فراوانی قابل‌ مشاهده است. نکته مهم در این متون، پذیرش آنها به‌عنوان نوعی بیان ادبی، به‌قصد اصلاح امور است و صرفاً تفنن و تسلط بر ادبیات، مورد نظر نیست. پیشرفت ادبیات، مدیون توجه به متن جامعه است. سیر و روند نظریه‌های ادبی نیز نشان می‌دهد، طنز زبان «کردار و کنش» است. این نوع نگاه به طنز، مخاطب و جامعه را آماده کنش و تغییر رفتار می‌کند و طنز را کنشی دیالکتیک‌وار در متن جامعه می‌داند، که بر رفتار مخاطب تأثیر می‌گذارد و او را آماده پذیرش تغییر می‌کند. براساس این معیار، بسیاری از مطالب خنده‌دار طنز نیستند؛ چرا که ما را به کنش و تغییر وانمی‌دارند و هیچ‌گونه وضعیت دراماتیک و سویه اجتماعی در آن‌ها مشاهده نمی‌شود.
در این مقاله تلاش شده است، سویه‌های اجتماعی طنز دراماتیک، به روش اسنادی بررسی شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، امروزه ترکیب طنز با تراژدی، با حوصله بشر سازگارتر است و انسان‌ها با آن بیشتر به تغییر و تفکر و آرامش می‌رسند. با این ملاحظات، طنزِ کسی قوی‌تر است که تراژدی را خوب می‌فهمد و کسی طنز را خوب می‌فهمد که تا مرز تراژدی رفته و برگشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social Levels of Dramatic Comedy

نویسنده [English]

  • Majid Sharif Khodaei

Instructor, Department of Radio, Radio and Television Production Faculty, IRIB University, Tehran, Iran (Corresponding Author).

چکیده [English]

The life of comedy in the west dates back to the beginning of the dramatic activities of ancient Greece and then, ancient Rome and it is observable in abundance in the east in the works of great poets like Roudaki, Sana’i, Anvari, Sa’di, Hafez, Mowlavi, etc. The important point among all these texts is acceptance of them as a form of literary expression to correct the affairs and merely entertainment and mastery of literature are not meant. The advancement of literature owes to noticing the society. The path and trend of the literary theories also show that verbal comedy is “deed and action”. This way of looking at comedy prepares the audience and society for doing and changing behavior and regards comedy as a dielectric action in society that influences the audience’s behavior and makes him/her ready to accept the change. Based on this yardstick, many of the laughable contents are not comedy as they do not make us change and no dramatic condition and social dimension is not observed in them. In this article, it was tried to analyze the social dimensions of comedy with library research. The results show that nowadays, combining comedy and tragedy is more compatible with human’s mood and they reach change, thinking and calmness with that more. With these considerations, comedy of that person is stronger who knows tragedy well and one who knows it well, has paved the long way for it and come back.       

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comedy
  • Tragedy
  • Dramatic Comedy
  • Social Levels
استیس، والتر ترنس (1392). فلسفه هگل. ترجمه حمید عنایت. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ایگلتون، تری (1395). پیش‌درآمدی بر نظریه ادبی. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر مرکز.
بارت، رولان (1368). فرهنگ و تراژدی. ترجمه رضا سیدحسینی. کتاب صبح، 2 (4).
برگر، پیتر؛ لوکمان، توماس (1399). ساخت اجتماعی واقعیت. ترجمه فریبرز مجیدی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
بهزادی اندوهجردی، حسین (1382). طنزپردازان ایران. تهران: دستان.
بیرو، آلن (1367). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه باقر ساروخانی. تهران: انتشارات کیهان.
پُلارد، آرتور (1398). طنز. ترجمه سعید سعیدپور. تهران: نشر مرکز.
دورکیم، امیل (1383). قواعد روش جامعه‌شناسی. ترجمه علی‌محمد کاردان. تهران: دانشگاه تهران.
سینگر، لیندا (1380). فیلم‌نامه اقتباسی. ترجمه عباس اکبری. تهران: انتشارات نقش و نگار.
شعبانی چافجیری، هادی؛ رخشنده‌نیا، سیده اکرم (1394). «نقد طنزگونه جامعه در «طیف‌الخیال ابن دانیال موصلی». مجله زبان و ادبیات عربی (دانشگاه مشهد)، سال دوم، ، بهار و تابستان 1394 شماره 12 .
کالر، جاناتان (1393). نظریه ادبی. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز.
میرصادقی، جمال (1380). عناصر داستان. تهران: انتشارات سخن.
هاکسلی، آلدوس (1380). «تراژدی و تمامی حقیقت». ترجمه بارانه عمادیان. کارنامه، 5 (20).
 
Ardalan, Kavous (2009). Globalization and Culture: Four Paradigmatic Views: International Journal of Emerald, VOL. 36, NO. 5.
Letter to Anne, Countess of Ossory (16 August 1776) the Letters of Horace Walpole, Earl of Orford, Volume. 1. Philadelphia: Lea and Blanchard, 1842, Library of the University of CALIFORNIA.
Ricœur, Paul (1976). The Journal of Philosophy, VOL. 73, NO. 19.