نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه رادیو، دانشکده تولید رادیو و تلویزیون، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
چکیده
شادی از جمله موضوعاتی است که در عرفان نظری و عملی بدان پرداخته شده و با مفاهیمی همچون فرح، سرور، تبسم، وجد، سماع و بهجت وجوه مختلف آن تعریف شده و در ادبیات تعلیمی به لحاظ هنری مصداق‌های کاربردی آن در قالب طنز قابل مطالعه است. ابتسام به معنای لبخند زدن یا شکرخند از کلام ابن سینا در کتاب اشارات و تنبیهات اخذ شده، که با مطالعۀ مفاهیم فرح، سرور و بهجت در نزد حکما و عرفای اسلامی و نیز مطالعۀ مصداق‌های کاربردی آنها در ادبیات تعلیمی عرفانی از منظر عرفان نظری، حالت بهجت نفس انسانی است، که به سبب ادراک حقیقت برای او حاصل می‌شود و عارف بدان جهت بسّام است که در حال ادراک حقیقت است. از منظر عرفان عملی ابتسام کارکردی اجتماعی دارد و عبارت است از بهجتی که به هنگام یقظه به انسان دست می‌دهد و شادی حاصل از آن، برخاسته از آگاهی به لحظه است و نه غفلت از لحظه. این پژوهش با هدف مفهوم‌پردازی نظری طنز بر مبنای ادبیات عرفانی و با بهره‌گیری از روش اسنادی و کتابخانه‌ای در گردآوری داده‌ها و شیوۀ قیاسی-استقرایی در منطق استدلال، به مطالعۀ مفاهیم نظری مرتبط با طنز در ادبیات عرفانی می‌پردازد. بر مبنای نظریۀ ابتسام، طنز رسانه‌ای از رهگذر آگاهی مخاطب، تبسم را موجب می‌شود و چنین خنده ای در درون خود، تعلیم، آموزش و آگاهی را در پی دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Theoretical Conceptualization of Ibtisaam in Mystic Literature to Design Media Comedy
نویسنده [English]
- Mohammad Akhgari
Assistant Professor, Department of Radio, Radio and Television Production Faculty, IRIB University, Tehran, Iran (Corresponding Author).
چکیده [English]
Happiness is among the topics dealt with in theoretical and applied mysticism and has been defined with concepts such as joy, cheerfulness, passion, rejoicing, glee and their various dimensions, and in terms of artistic analysis, its practical examples can be studied in the shape of comedy in the didactic literature. Ibtisaam, meaning ‘smiling’ has been adopted from Avicenna’s Al-Isharaat wa Al-Tanbihaat which studies the concepts of joy, cheerfulness and glee according to Islamic mystics and scholars and their practical examples in mystic didactic literature, in terms of theoretical mysticism, an egoistic glee mood which results for human because of his perceiving the truth and the mystic has this mood because of perceiving of the truth. In practical mysticism, Ibtisaam has a social function and means glee which wins human in the cognizance (awakening) mode and its resultant happiness is due to awareness of the moment and not ignoring it. Aiming at the theoretical conceptualization of comedy on basis of mystic literature and applying library and documentary research in data collection and syllogistic method in its reasoning, the present study deals with studying theoretical concepts related to comedy in the mystic literature. Based on Ibtisaam theory, the media comedy causes happiness through the audience’s awareness and such a laughter leads to didacticism, education and awareness.
کلیدواژه‌ها [English]
- Mystic Literature
- Ibtisaam Theory
- Philosophy of Laughter
- Media Comedy
- Al-Isharaat wa Al-Tanbihaat
)