نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناسی ارشد رشته تهیه کنندگی

چکیده

بررسی زبان‌شناختی برنامه‌های رادیویی و انتخاب گونه زبانی مناسب برای هر برنامه، با توجه به گونة زبانی مخاطب هدف هر برنامه، هویت، کارکرد و مأموریت شبکه‌ها، مسئله‌ای مهم در مطالعة رابطة زبان و رسانة رادیو است. این پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی و با استناد به نظریه کنش‌های گفتاری/ سخن (جان آستین) و ویژگی‌های گونة زبان گفتاری (یول و براون)، به‌عنوان چارچوب نظری تحقیق انجام شده است. پس از تجزیه‌وتحلیل بیست برنامه صبحگاهی انتخابی (10 برنامه از رادیو جوان و 10 برنامه از رادیو ایران) مشخص شد که زبان برنامه‌های صبحگاهی رادیو جوان از ویژگی‌هایی نظیر کاربرد اصطلاحات و واژگان مصطلح در زبان جوانان، استفاده کردن از زبان مخفی و واژگان مخفف، داشتن صراحت و جسارت در کلام و بهره‌گیری از جملات کوتاه و پرشتاب با توجه به مخاطب هدف برخوردار هستند. گونه زبانی برنامه‌های صبحگاهی رادیو ایران دارای ویژگی‌هایی نظیر توجه به مخاطب هدف و بی‌نشانی نسبی گونة زبانی برنامه‌ها، نزدیک بودن به زبان معیار، بکار نبردن واژگان مخفف و زبان مخفی و در مواردی استفاده از واژگان مصطلح در زبان جوانان است. همچنین مشخص شد که مقولة جنسیت در گزینش سبک گفتاری گویندگان مانند وجود اطناب، قطع کلام مخاطب و نوبت‌گیری در کلام گویندگان مرد مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Query in Language Varieties and Speech Acts of the Javane Irani Salaam Program (Radio Javan) and the Salam Iran Program (Radio Iran)

نویسندگان [English]

  • Ferdos Agha Gholzadeh 1
  • abbas solhimoghadam 2

1 Professor at Tarbiat Modares University

2 M.A in radio and Tv production

چکیده [English]

Due to the audience's language variety in each radio program and the identity, function, and missions of radio channels, the linguistic study of radio programs and selecting the appropriate linguistic variety for each program, is an important question in the study of the relationship between language and radio. The research method is qualitative content analysis, and theoretical framework is based on John Austin's speech act theory and Yule and Brown's features of spoken language. The results of the analysis of twenty selected morning programs (10 programs of Radio Javan and 10 programs of Radio Iran) showed the language used in the morning programs of Radio Javan enjoy the following features: using common terms and words in the youth language; using secret language and abbreviations, speaking frankly and bravely and using short sentences according to the target audience. The features specific to radio Iran included: paying attention to the target audience; the relative unmarkedness of linguistic variety, proximity to the standard language, avoiding the use of secret language and abbreviated words and sometimes using common terms in the youth language. It was also revealed that gender plays role in selecting the narrator's speech style, such as redundancy, interrupting the audience and turn-taking in male narrators' speech.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Radio program
  • Linguistics
  • Speech Act
  • Linguistic Variety
  • Spoken Language
  • Javane Irani Salam
  • Salam Iran
اسفندیاری، محمد (1384). آسیب‌شناسی دینی (پژوهش‌هایی درباره اسلام‌شناسی و جامعه‌شناسی)، چاپ اول، قم: انتشارات صحیفة خرد.
آقاگل‌زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
آقاگل‌زاده، فردوس (1389). تحلیل گفتمان‌های رادیو، چاپ اول، تهران: طرح آینده (دفتر پژوهش‌های رادیو).
ایمان، محمدتقی و محمدرضا نوشادی (1390). «تحلیل محتوای کیفی»، مجله پژوهش، شمارة 2، صص 40-15.
دانایی، فاطمه (1393). پژوهشی در زمینه گونه‌های زبانی مناسب برنامه‌های رادیویی، چاپ اول، تهران: طرح آینده (اداره کل پژوهش‌های رادیو).
دی. ویمر، راجر؛ جوزف آر دومینیک (1385). تحقیق در رسانه‌های جمعی، ترجمة کاووس سید امامی، چاپ اول، تهران: انتشارات سروش.
ساجدی، ابوالفضل (1381). «نظریه کنش گفتاری جان آستین و فهم زبان قرآن»، فصلنامه قبسات، شماره 25، صص 130-122.
سارلی، ناصرقلی (1387). زبان فارسی معیار، چاپ اول، تهران: انتشارات هرمس.
سجودی، فرزان (1384). جامعه شناسی زبان و مسئله زبان رادیو، چاپ شده در مجموعه مقالات همایش زبان و رسانه، تهران: طرح آینده.
سمایی، سیدمهدی (1384). زبان مخفی و کاربرد آن رسانه، چاپ شده در مجموعه مقالات همایش زبان و رسانه، تهران: طرح آینده.
فرهادی، حسین (1381). اصول و روش تحقیق در زبان‌شناسی کاربردی، مترجمان هاجر خان‌محمد و فاطمه جواهری کوپایی، چاپ اول، تهران: انتشارات رهنما.
کریپندورف، کلوس (1390). تحلیل محتوا: مبانی روش‌شناسی، ترجمة هوشنگ نایبی، چاپ پنجم، تهران: نشر نی.
مدرسی، یحیی (1393). درآمدی بر جامعه شناسی زبان، چاپ چهارم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مک‌کوایل، دنیس (1387). مخاطب‌شناسی، ترجمة مهدی منتظرقائم، چاپ چهارم، تهران: دفتر مطالعات و توسعة رسانه‌ها.
نیکوبخت، ناصر و محسن حسینی (1387). شناخت ویژگی‌های زبان جوانان و راهبردهای تعامل مطلوب رسانه با آن، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیما.
هورنبی، آ. اس. (1382). فرهنگ پیشرفته اکسفورد، چاپ نهم، تهران: مؤسسة نشر جهان دانش.
هولستی، آر. (1380). تحلیل محتوا در علوم انسانی و اجتماعی، ترجمة نادر سالارزاده امیری، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
 یول، جی. (1391). کاربردشناسی زبان، مترجمان محمدمهدی عموزاده و منوچهر توانگر، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
Mayring,  P. (2000). “Qualitative Content Analysis”, Forum Qualitative Social Research, 1(2), pp 1-10.