نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عصر هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
چکیده
چکیده:ازجمله کارکردهای دیرینه ومعمول رسانه های جمعی، مشارکت درفعالیت های تبلیغی عموما و تبلیغات بازرگانی، خصوصا است. بی شک، کنش رسانه دراین خصوص همچون سایرعرصه ها، به دواعی، ضرورت ها، اقتضائات و اهدافی مستند است و منطق توجیهی خاصی آن را حمایت و همراهی می کند.آنچه دربررسی تحلیلی وانتقادی این کنش مهم است نه انگیزه و قصد یک سازمان رسانه ای[یا عاملان انسانی آن] که بیشترنتایج وپیامدهای آشکار و پنهان وآثار مثبت ومنفی مترتب برآن درسطوح فرهنگی اجتماعی است. از جمله آثارمستقیم این اقدام می توان به اطلاع یابی مخاطبان، ایجاد ارتباط میان تولید کننده و مصرف کننده، رونق بخشی به بازار، ترغیب مصرف کننده به خرید کالای مورد تبلیغ، انصراف توجه خریداران از گزینه های بدیل(تولیداتی که شانس تبلیغ دررسانه نمی یابند)،تشدیدمصرف گراییو... اشاره کرد. بی شک، تمکین راغبانه رسانه بویژه رسانه ای همچون صداوسیمای جمهوری اسلامی که رسالت فرهنگی و هدایتی ویژه برای خویش قائل است؛ازمجموعه ای ازبایدها ونبایدهای اخلاقی و فقهی وتوصیه ها ورهنمودهای عرفی و تجربی متناسب با اقتضائات متن اجتماعی وانتظارات مخاطبان، می تواند رسانه را در ایفای هرچه بهتر این ماموریت حرفه ای و ضرورت اجتماعی راهبری کند و عوارض محتمل آن را تقلیل دهد. سوال اصلی نوشتار، چیستی اصول و مبانی تبلیغات بازرگانی از دیدگاه اسلام (فقه و اخلاق اسلامی = شیعی) و اقتضائات رفتاری آن متناسب با کنش کارگزاررسانه ای است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
اصول ومبانی تبلیغات بازرگانی ازدیدگاه اسلام
نویسنده [English]
- Sayyed Hussain Sharafoddin
چکیده [English]
Abstract: One of the long-standing and common functions of mass media is participation in advertising activities in general and commercial advertising in particular. Undoubtedly, the action of the media in this regard, like other fields, is documented in medicine, necessities, necessities and goals, and its special justification logic supports and accompanies it. What is important in the analytical and critical study of this action is not the motive and intention of a media organization [or its human agents], which is mostly the overt and covert results and the positive and negative effects on socio-cultural levels. Among the direct effects of this action are informing the audience, creating a relationship between producer and consumer, boosting the market, persuading the consumer to buy the advertised product, distracting buyers from alternative options (products that do not get a chance to advertise in the media). Intensification of consumerism and ... pointed out. Undoubtedly, the willing obedience of the media, especially media such as the Islamic Republic Radio and Television, which has a special cultural mission and guidance for itself, can be a set of moral and jurisprudential do's and don'ts, customary and empirical recommendations and guidelines appropriate to the social text and audience expectations. Fulfill the best possible performance of this professional mission and social necessity and reduce its possible consequences. The main question of the article is what are the principles and bases of commercial propaganda from the perspective of Islam (Islamic jurisprudence and ethics = Shiite) and its behavioral requirements are ...
کلیدواژهها [English]
- : media
- commercial advertising
- jurisprudence
- ethics
- norm
- function
محمد هارون، لبنان: بیروت، مکتبه الاعلام الاسلامی.
استوت، دانیل ای ( 1393 ). دین و رسانه، ترجمۀ امیر یزدیان، قم: مرکز پژوهش های اسلامی
صداوسیما.
اسماعیلی، محسن ( 1385 ). حقوق تبلیغات بازرگانی در ایران و جهان، تهران: نشر شهر.
اسماعیلی، حامدرضا و سحر هاشمی ( 1379 ). تحقیق و برنامه ریزی در بازاریابی، در
تهران: اداره کل « مجموعه مقالات نخستین همایش و نمایشگاه صنعت تبلیغات ایران »
تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
انصاری، شیخ مرتضی ( 1394 ق). المکاسب، با تعلیقات سیدمحمد کلانتر، قم: دارالکتاب.
ارزش اخلاقی ارائه شده در تبلیغات » .( بروجردی علوی، مهدخت و نسرین حداد ( 1391
بازرگانی تلویزیون جمهوری اسلامی ایران (برای فروش مواد غذایی به کودکان و
.213-254 : فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات، شماره 49 ،«( نوجوانان
بجنوردی، محمد ( 1401 ق)، قواعد فقهیه، چاپ سوم، تهران: موسسه عروج.
فصلنامه ،« بررسی واکاوی مسئولیت های اجتماعی رسانه » ،( بیابانی، غلامحسین ( 1396
.56-69 : مطالعات رسانه ای، شماره 38
جعفری لنگرودی، محمدجعفر ( 1357 ). دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، تهران: بنیاد
راستاد.
جمعى از پژوهشگران زیر نظر سیدمحمود هاشمى شاهرودی ( 1426 ق). فرهنگ فقه مطابق
مذهب اهل بیت (ع)، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت (ع)، دوره
سه جلدی.
فصلنامه علمی رسانه های دیداری و شنیداری 98
حر عاملی، محمد بن الحسن ( 1409 ق). وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم:
مؤسسه آل البیت (ع).
حسینی مراغی، میرعبدالفتاح ( 1418 ق). العناوین الفقهیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته
به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
مبانی جرم انگاری تبلیغات تجاری ناسالم در فقه شیعه و حنفی » .( حسینی، عبدالبصیر ( 1394
فصلنامه مطالعات فقه اسلامی و ،«( (با نگاهی به قوانین ایران، افغانستان و انگلستان
.47-72 : مبانی حقوق، شماره 31
حکیمی، محمدرضا و دیگران ( 1367 ). الحیاه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران: جلد
. 3 و 4
کارکرد آگهی های تجارتی در رادیو و تلویزیون از دیدگاه مکتب » .( خجسته، حسن ( 1381
.95-114 : فصلنامه پژوهش های ارتباطی، شماره 29 ،« انتقادی
دانایی فرد، حسن، حسین بابایی مجرد و محمد صفری ( 1390 ). نظریه مسئولیت اجتماعی؛
: حلقه مفقوده استعاره سازمان به مثابه رسانه، دو فصلنامه دین و ارتباطات، شماره 39
.35-62
دستغیب شیرازی، سید عبدالحسین ( 1361 ). گناهان کبیره، تهران: ناس.
دفتر همکاری حوزه و دانشگاه ( 1374 ). مبانی اقتصاد اسلامی، چاپ دوم، تهران: سمت.
رجایی، سید محمدکاظم با همکاری مصطفی کاظمی و عباس شفیعینژاد ( 1392 ). شاخص
صداقت در بازار اسلامی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مجموعه مقالات » روستا، احمد ( 1379 ). تبلیغات برای صادرات؛ هشدارها و راهکارها در
تهران: اداره کل تبلیغات وزارت « نخستین همایش و نمایشگاه صنعت تبلیغات ایران
فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ساروخانی، باقر ( 1391 ). جامعه شناسی ارتباطات، تهران: اطلاعات.
99 اصول و مبانی تبلیغات بازرگانی از دیدگاه اسلام
سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران ( 1382 ). مجموعه قوانین و مقررات سازمان
صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، تهران: سازمان صداوسیما، معاونت امور مجلس و
استان ها.
سلطانی، مرتضی ( 1384 ). اخلاق تبلیغات بازرگانی، قم: مرکز پژوهش های اسلامی
صداوسیما.
طاهرى، حبی بالله ( 1418 ق). حقوق مدنى، دوره پنج جلدی، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات
اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
به کوشش ،« قواعد فقهی » علیدوست، ابوالقاسم ( 1393 ). قاعده نفی غرر در معاملات، در
حسینعلی بای، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
فاضل مقداد، جمال الدین بن عبدالله ( 1365 ). کنزالعرفان فی فقه القرآن، تهران: مرتضوی.
فرقانی، محمدمهدی ( 1379 ). آگهی های خدمت عمومی؛ ظرفیتی ناشناخته در عرصه تبلیغات
،« مجموعه مقالات نخستین همای ش و نمایشگاه صنعت تبلیغات ایران » توسعه ای ، در
تهران: اداره کل تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مطالعات فرهنگ ،« آسیب شناسی فقهی و اخلاقی تبلیغات بازرگانی » ،( قانع، احمدعلی ( 1392
.157-178 : و ارتباطات، شماره 21
کاتوزیان، ناصر ( 1371 ). اعمال حقوقی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر ( 1393 ). قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
مکی العاملی، محمد بن جمال الدین ( 1403 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، با
تصحیح و تعلیق سیدمحمد کلانتر، لبنان: بیروت، دارالتراث العربی، الطبعه الثانیه.
مددی، صادق ( 1388 ). مسئولیت مدنی تولیدکنندگان و فروشندگان کالا، تهران: مؤسسه
مطالعات و مشاوره حقوقی وکلای ایران زمین با همکاری نشر میزان.
مرکز طرح و برنامه ریزی صداوسیما ( 1384 ). اهداف، محورها، اولویت ها و سیاست های
تولید، تأمین و پخش، تهران: معاونت تحقیقات و برنامه ریزی سازمان صداوسیمای
جمهوری اسلامی ایران.
فصلنامه علمی رسانه های دیداری و شنیداری 100
مرکز طرح و برنامه ریزی صداوسیما ( 1385 ). سیاست های اجرایی افق رسانه، تهران:
معاونت تحقیقات و برنامه ریزی سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
محقق داماد، سیدمصطفى ( 1406 ق). قواعد فقه، دوره چهارجلدی، چاپ دوازدهم، تهران:
مرکز نشر علوم اسلامى.
مکارم الشیرازی، ناصر ( 1416 ق). القواعد الفقهیه ، قم: مدرسه الامام امیرالمومنین (ع)، الطبعه
الرابعه.
مکارم شیرازی، ناصر ( 1415 ق). انوارالفقاهه، کتاب التجاره، المکاسب المحرمه، قم:
مدرسه الامام امیرالمومنین (ع).
موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی ( 1368 )، آداب تجارت و احکام معامله در اسلام،
چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش هاى بازرگانى.
موسوی خمینی، سیدروحالله ( 1373 ). المکاسب المحرمه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار
حضرت امام (ره).
موسوی خویی، سیدابوالقاسم ( 1412 ق). مصباح الفقاهه، بیروت: دارالهادی.
درآمدی بر تحلیل انتقادی تبلیغات » .( مسعودیپور، سعید و مصباحالهدی باقری ( 1394
.211 -254 : مجلس و راهبرد، شماره 84 ،« تجاری جایزهدار از منظر اسلامی
نراقی، مولی احمد ( 1375 ). عوائدالایام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
میزان تأثیرگذاری تبلیغات تجاری تلویزیون بر مصرف گرایی » .( نیرومند، لیلا ( 1391
.83-96 : فصلنامه مطالعات رسانه ای، شماره 16 ،« مخاطبان
هارپر، کریستوفر ( 1391 ). رسانه های نوین، ترجمۀ علی اصغر کیا، تهران: نشر علم.
: فصلنامه اخلاق، شماره 38 ،« تبلیغات بازرگانی و قربانیان آن » .( والی اصل، عل یرضا ( 1393
.153-183
همایون، محمدهادی ( 1379 ). بازنگری تعریف تبلیغات بازرگانی بر اساس ویژگ یهای
مجموعه مقالات نخستین همایش و نمایشگاه » فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، در
تهران: اداره کل تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ،« صنعت تبلیغات ایران
101 اصول و مبانی تبلیغات بازرگانی از دیدگاه اسلام
مصباح یزدی، محمدتقی ( 1382 ). دروس فلسفه اخلاق، تهران: اطلاعات.
سیاست گذاری و برنام هریزی تبلیغات بازرگانی در » .( علیمحمدی، محبوبه ( 1387
.147-172 : فصلنامه رسانه، شماره 75 ،« صداوسیما
مک کوایل، دنیس ( 1382 ). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی،
تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
ضوابط و مقرارات پذیرش و پخش آگهی 1397 تدوین یافته توسط اداره کل بازرگانی
سازمان صداوسیما، ذخیره شده در سایت کانون ایران نوین با آدرس: