نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، گروه فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دانشکده دین و رسانه، دانشگاه صداوسیما، قم، ایران

2 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

3 دانش‌آموخته مدیریت راهبردی دانش، دانشکده مدیریت، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران

چکیده

مفهوم خدا و توحید، از مفاهیم بنیادین و سنگ بنای مفاهیم اعتقادی است؛ اما درک صحیح از «خداباوری» و مفاهیمی کلیدی آن برای کودکان دورۀ پیش‌عملیاتی آسان نیست، چراکه این مفاهیم انتزاعی است. رسانۀ ملی با اتخاذ شیوه‌های مناسب و در اختیار داشتن ظرفیت‌های عظیم آموزشی و تربیتی ازجمله شبکه‌های تخصصی کودکان می‌تواند نقش اساسی داشته باشد. در این پژوهش داده‌ها از طریق روش اسنادی و مصاحبۀ نیم ساخت‌یافته از کارشناسان مربوط گردآوری‌شده و سپس از طریق روش تحلیل تفسیری و تحلیل مضمون، موردبررسی قرارگرفته‌اند. یافته‌های پژوهش بیانگر این است که برای تقویت خداباوری در کودک 4 -7 ساله می‌توان سه دسته از روش‌های شناختی، عاطفی و رفتاری پیشنهاد داد. عینی‌سازی مفهوم خدا، الگوسازی، تلقین انگاره‌ها و نمادسازی ذیل راهکارهای دسته شناختی قرار دارند. ایجاد جاذبه‌ها، از بین بردن عوامل دافعۀ خداباوری و استفاده از الگوهای روابط انسانی عاطفی ناظر به راهکارهای عاطفی هستند. قراردادن کودک در فضاهای معنوی و روح‌بخش توسط رسانه، استفاده از الگوهای رفتارساز و تمرین عملی مناسک ساده دینی از طریقه رسانه به تقویت بعد رفتاری می‌پردازند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Approaches to Reinforce Child’s Theism in Television (IRIB & Children 4-7)

نویسندگان [English]

  • Abbas Karimian 1
  • Sayyed Mohammad Mousavimehr 2
  • Ali Asghar Bagherzadeh, 3

1 M.A. in Communication, Department of Islamic Culture and Communication, Faculty of Religion and Media, IRIB University, Qom, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Islamic Studies and General Courses, IRIB University, Tehran, Iran. (Corresponding Author)

3 Graduate of Strategic Knowledge Management, Faculty of Management, Supreme National Defense and Strategic Research University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

“God” and “monotheism” are among the fundamental concepts and the cornerstone of the belief concepts. But true understanding of “theism” and its key concepts is not easy for pre-operational children, as these concepts are abstract. By adopting proper approaches and having great educational and pedagogical capacities such as special channels for children, IRIB can have a basic role. In this research, the data was gathered from the corresponding experts through library approach and semi-structured interview and was then analyzed using interpretive analysis and content analysis. The findings of the research suggest that in order to reinforce theism in children between the ages of 4 and 7, three categories of approaches namely cognitive, affective and behavioral can be recommended. Actualization of the concept of God, modeling, inducing tenets, and symbolization are under cognitive approaches. Creating attractions, removing the repulsive factors against theism, and using emotional humane relationship patterns also address affective approaches. Placing the child in spiritual and inspiring spaces by the media, using behavior-shaping patterns and practical execution of simple religious rituals via the media reinforce the behavioral aspect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media Education
  • Television and Child
  • Theism
  • Cognitive
  • Affective and Behavioral Approaches
قرآن کریم
اخوی، ابراهیم (1395). خدا در زندگی کودکان. قم. انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
اسماعیلی، علی و دیگران (1389). مبانی روان‌شناسی عمومی. تهران. انتشارات شلاک.
دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۴۵ ش). لغت‌نامه. تحقیق محمد معین. تهران. دانشگاه تهران.
سورین، ورنر جی و جیمز دبلیو تانکارد (1396). نظریه‌های ارتباطات، ترجمۀ علیرضا دهقان، تهران. انتشارات دانشگاه تهران.
سیف، سوسن و دیگران (1383). روان‌شناسی رشد. تهران. انتشارات سمت.
سیف، علی‌اکبر (1395). روان‌شناسی پرورشی نوین؛ روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران. نشر دوران.
طباطبایی، سیدمحمد حسین (۱۳۷۴ ش). تفسیر المیزان. ترجمۀ سیدمحمدباقر موسوی همدانی، جلد هفتم، قم. انتشارات اسلامی.
قمری، محمودرضا (1391). شیوه‌های انتقال مفاهیم دینی به کودکان با تأکید بر شیوه آموزش مفهوم خدا در تلویزیون. پایان‌نامه ارشد. گروه هنرهای رسانه‌ای. دانشکده دین و رسانه قم.
کریمیان، عباس و امیدعلی یوسفی (1398). عملیات روانی به زبان ساده، تهران. نشر رزا.
کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ ق). الکافی، ترجمۀ علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران. دارالکتب الاسلامیه.
لیتل جان، استیفن (1384). نظریه‌های ارتباطات، ترجمۀ مرتضی نوربخش و سیداکبر میرحسینی. تهران. نشر جنگل.
محسنیان‌راد، مهدی (1393). ارتباط شناسی. تهران. انتشارات سروش.
مصباح یزدی، محمدتقی (1387). آموزش عقاید. قم. انتشارات موسسه امام خمینی (ره).
مطهری، مرتضی (بی‌تا). مجموعه آثار شهید مطهری. جلد دوم. قم. انتشارات صدرا.
مکارم شیرازی ناصر و همکاران (۱۳۷۴ ش). تفسیر نمونه. جلد شانزدهم. تهران. دارالکتب الاسلامیه.
وجدانی، فاطمه (1392). «اصول و روش‌های آموزش مفهوم خدا و تقویت خداباوری در کودکان و نوجوانان». فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، شماره 26: 106-79.
Berger, Kathleen Stassen (2008). The developing person through the life span (7th ed). New York: W.H. Freeman.
Bendixen, Mike, T. (1993), Advertising Effects and Effectiveness, European Journal of Marketing, Volume 27, NO. 10.
Denis Mcquail; Sven Windahl(2016).Communication Models for the Study of Mass Communications. Published by Routledge.
Gillham, B. (2000), The Research Interview, London, Rautledge.
Julius Gould; William L Kolb(1964).A dictionary of the social sciences. New York, Free Press of Glencoe.
Rubin, H. J. & Rubin, I. S. (2005), Qualitative Interviewing, London, Sage.