نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه صداوسیما

2 کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

هویت های قومی و نسبت آن با هویت ملی یکی از مسائل اساسی در کشورهای چند قومیتی به شمار می‌آید که می‌تواند بر روی همبستگی و انسجام ملی در این کشورها تاثیر بگذارد. حفظ و ترویج عناصر فرهنگی اقوام مختلف کشور از مهمترین اهداف راه‌اندازی شبکه‌های استانی صداوسیما بوده است. با وجود این، کاربرد گونه‌های زبانی بومی در این شبکه‌ها همواره با موانعی روبرو بوده که افزایش دانش برنامه‌سازان و بهره‌گیری از رهنمودهای آنها بی‌تردید در رفع آنها بسیار مؤثر خواهد بود. هدف کلی این پژوهش، شناخت دیدگاه‌ها و راهکارهای پیشنهادی زبان‌شناسان در مورد کاربرد زبان محلی در برنامه‌های شبکه استانی مازندران است. این پژوهش، یک تحقیق کاربردی با رویکردی کیفی است که به روش مصاحبه عمیق و با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند صورت گرفته است. به موجب یافته‌های پژوهش، به طور کلی تأسیس نهادی که متولی تمام امور مربوط به فرهنگ و زبان مازندرانی ازجمله برنامه‌ریزی زبانی، تعیین گونه زبانی مشترک و صورت نوشتاری مربوط به آن باشد، اصلی‌ترین راه حل مشکلات موجود است. به اعتقاد صاحب‌نظران، در سطح شبکه استانی نیز افزایش آگاهی برنامه‌سازان، استفاده هوشمندانه و حرفه‌ای از ظرفیت‌های کم‌نظیر زبان محلی در برنامه‌های طنز، کاربرد سطوح متعالی‌تر طنز (طنز موقعیت) و اتخاذ گونه زبانی مشترک ضمن احترام به همه تنوعات گویشی موجود و انعکاس آنها در برنامه‌ها، تدابیر رسانه‌ای مؤثری برای حفظ زبان محلی، افزایش نگرش مثبت زبانی و رضایت مخاطبان از شبکه مازندران خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Solutions to Barriers to the Use of Local Languages and the Formation of Ethnic Identities in IRIB Provincial Branches

نویسندگان [English]

  • Hadi Ebrahimi Kiapey 1
  • Fatemeh Amerian 2

1 Assistant Professor of Islamic Studies Department , IRIB University

2 M.A in Public Linguistics, Research Institute for Humanities and Cultural Studies.

چکیده [English]

 Ethnic identities and their relation to national identity are one of the main issues in multi-ethnic countries that can affect Solidarity and National Coherencen in these countries. Maintaining and promoting the local languages and cultures has been one of the main goals of establishing IRIB provincial networks. Never the less, these networks have confronted obstacles in using local languages and dialects in their programs. Increasing the knowledge of the program- makers and employing linguistic advices would act as effective solutions to the problem.
The present research aims at collecting useful viewpoints and linguistic advices of selected experts (Professional linguists) by employing qualitative survey methods and purposive sampling. According to the findings, in a holistic perspective, the main solution to the problem is establishing an institution responsible for the linguistic planning and determining the standard Mazandarani language and the respective written form. The local media can also take practical steps by educating the program makers, professional usage of the unique potentials of Mazandarani language in creating irony and comedy and respecting/reflecting the linguistic varieties while using the standard language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mazandarani language
  • IRIB Provincial Branch
  • Standard Language
  • Socio-Political Coherence
افخمی، علی و نگار داوری اردکانی(1384). «برنامه‌ریزی زبان و نگرش‌های زبانی»، فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی،‌ شماره 582: 23-1.
بشیرنژاد، حسن(1386). مازندرانی: جایگاه، کاربرد و نگرش‌های گویشوران در استان مازندران، پایان‌نامه دکترای تخصصی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
بشیرنژاد، حسن(1390). مرگ زبان:‌ مبحثی در جامعه‌شناسی زبان، آمل:‌ شمال پایدار.
بیابانگرد، اسماعیل(1388). روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران: نشر دوران.
داوری اردکانی، نگار(1385). «رسانه ملی متولی برنامه‌ریزی زبان»، فصلنامه پژوهش و سنجش، شماره47:‌
 21-43.
دلاور،‌ علی(1388). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران: نشر ویرایش.
ذاکری، محمدصالح(1391). آینده زبان مازندرانی:‌ راهکارها، تهران: رسانش نوین.
ذاکری، محمدصالح(1391). آینده زبان مازندرانی:‌ نشانه‌های خطر، تهران: رسانش نوین.
دیوید، ف. (1393). مدیریت استراتژیک، مترجم م. اعرابی و م. تقی‌زاده مطلق، دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران.
رحیم‌زاده، مجید(1392). بررسی علل محبوبیت برنامه «بیزیم‌کند» در بین مردم شهر تبریز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه صداوسیما.
زردار، زرین و محمد فتحی‌نیا(1392). «بازنمایی اقوام ایرانی در مجموعه‌های پربیننده تلویزیونی»، فصلنامه مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، شماره 24: 62-41.
سارلی، ناصرقلی(1387). زبان فارسی معیار، تهران:‌ هرمس.
ساکی، امیر(1387). نقش شبکه استانی افلاک در تقویت فرهنگ بومی استان لرستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشکده صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
سیدامامی، کاووس(1387). «ادراک گروه‌های قومی از تصویر رسانه‌ای خود»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره 4: 119- 78.
عامریان، فاطمه(1388). بررسی تأثیر سن و جنسیت بر کاربرد مازندرانی در میان مهاجران مازندرانی دوزبانه ساکن تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران:‌ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
عامریان، فاطمه(1394). کاربرد زبان مازندرانی در شبکه مازندران:‌ دیدگاه‌ها و راهکارهای برنامه‌سازان، ساری: واحد پژوهش صداوسیمای مرکز مازندران.
عموزاده، ‌محمد(1381). «همگرایی و دوزبان‌گونگی در گویش مازندرانی»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران، شماره 6 و 7: 160-139.
غفاری، فریبا(1392). «بررسی نقش شبکه تلویزیونی استانی کردستان در بازتاب هویت بومی کردها»، فصلنامه مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، شماره 10: 59 - 31.
فاضلی، فیروز؛ فرشته آلیانی و فهیمه آلیانی(1395). آسیب‌شناسی برنامه‌های شبکه استانی باران از دیدگاه مخاطبان (یک مطالعه پدیدارشناسی). نخستین همایش بین‌المللی زبان‌‌ها و گویش‌های کرانة جنوبی دریای خزر. رشت: دانشگاه گیلان.
مدرسی، یحیی(1368). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
نصری اشرفی، جهانگیر و حسین صمدی(1377). واژه‌نامه بزرگ تبری (مازندرانی). جلد اول. تهران: خانه سبز.
واژه‌نامۀ اصطلاحات کاربردی در برنامه‌سازی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران. (1366). تهران: انتشارات سروش.
هنینک، مونیکه؛ هاتر، اینگه و بیلی، اجی(1394). روش‌های تحقیق کیفی، ترجمۀ علیرضا صادقی و مهدی ابراهیمی، تهران: ‌مرکز پژوهش و سنجش افکار صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
 
Ager, D. (2001). Motivation in Language Planning and Language Policy. Multilingual Matters Ltd. Clevedon.
Cooper, R. L. (1989).Language Planning andSocial Change. Cambridge: Cambridge University Press
Glaser, B and Strauss, A. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. New York: Aldine de Gruyter.
Mahjub, E. (2009). Dominance of English: a Critical Discourse Analysis of Language Policy and Planning. M.A. Thesis. Ilam: Ilam University.
Moriarty, M. (2009).Normalising language through television: the case of the Irish language television channel, TG4. Journal of Multicultural Discourses. Vol. 4. 149-137.
Micova, S. B. (2013). Rights vs. reality: minority language broadcasting in South East Europe. Journal on Ethnopolitics and Minority Issues in Europe, 12 (4).  79-54.
Nguyen, T. T. (2008). The Role of Radio and TV in the Life of Ethnic Minorities in Vietnam. M. thesis. University of Tromoso.
Perry, J. (1985). Language Reform in Turkey and Iran. International Journal of Middle East Studies, Vol. 17.  311-295.
Rubin, J and Jernudd, B. H. (1971). Can Language be Planned? The University Press of Hawaii. U.S.A.