نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

وجهه، خود انگارة عمومی است که هر فرد برای خود قائل است. وجهه، عبارت ­است از احترامی که هر فرد برای خود و آبروی خود قائل است. از طرفی، ادب توجه به وجهة طرف گفت­وگو در طول مکالمه و در مقابل، بی­ادبی تهدید وجهه است. کالپپر (2011) در نظریة گفتمان خود به راهکارهای اعمال بی‌ادبی براساس سه نوع وجهة فردی، رابطه‌ای، اجتماعی و دو نوع حقوق اجتماعی تساوی و وابستگی و ارتباط این مفاهیم اشاره می‌کند. این رویکرد بر عواملی چون بافت، هنجارهای اجتماعی و احساسات متمرکز و دارای ویژگی جمع­مداری وجهه است. از این‌رو با چنین رویکردی می‌توان پدیدة بی­ادبی کلامی را در سریال­های خانوادگی ایرانی بررسی کرد. این پژوهش در چارچوب این نظریه به این سؤال پاسخ می‌دهد که نظریة گفتمان کالپپر در سریال «مادرانه» از چه زوایایی قابل بحث و این سریال حاوی کدام یک از الگوهای بی­ادبی کلامی است. به این منظور تعداد 30 نمونه از گفت­و­گوهای حاوی ارتباط میان انواع وجهه و حقوق اجتماعی به روش نمونه­گیری هدفمند، انتخاب و از روش توصیفی ـ تحلیلی برای تحلیل آنهااستفاده شده است. یافته­ها نشان می­دهند که همة الگوهای بی­ادبی کلامی شامل تهدید وجهة فردی، رابطه‌ای و اجتماعی با توجه به حقوق اجتماعی با جلوه­های مختلف در این سریال بکار رفته که در این بین الگوی تهدید وجهة رابطه­ای به میزان 6/86 درصد دارای بالاترین میزان وقوع است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Verbal Impoliteness Patterns in Iranian Television Series with Culpeper Discourse Theory Framework Case study: Madaraneh

نویسنده [English]

  • Zahra Namvar

Assistant Professor of Linguistics, Payame Noor University

چکیده [English]

Prestige is the general self-image and a kind of respect that a person considers for him/herself. Paying attention to somebody during the conversation is considered politeness and on the other hand, impoliteness is an attack to one’s prestige. In fact, all efforts made by a person to observe politeness to others, are considered prevention of his/her prestige from threatening (Brown & Levinson, 1987). Culpeper (2011) in his discourse theory points to different strategies of impoliteness based on quality/ relational/ social prestige and equities such as, social rights and association rights and also close relations between these concepts. Since Culpeper’s approach is based on factors like context, social norms and feelings and also contains collectivism aspect of prestige, so it could be employed to analyze verbal impoliteness in the Iranian TV family serials. This study is aimed to answer the question of which aspects of this theory can be discussed in “Madarane” TV serial and which patterns of verbal impoliteness it follows. For this purpose, based on purposive sampling, 30 samples of dialogues including relations between kinds of prestige and social rights were selected and analyzed by descriptive-analytical method. The results showed that all the verbal impoliteness patterns including attack to the personal prestige, relational and social, were used in this serial and among them the relational prestige attack, by 86/6 percent, were at the highest rate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Politeness
  • Impoliteness
  • Prestige Attack
  • Discourse Theory
  • "Madarane"Serials
آزاد ارمکی، تقی و جمال محمدی(1385). «تلویزیون و هژمونی فرهنگی (قرائت­های زنان از سریال نرگس)»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات ،7. 42-1.
الیاسی، آمنه(1392). بررسی بی‌ادبی در نظرات خوانندگان به رسانه‌های بر خط، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران.
روپسینگه، تومار(1379). مدرنیزاسیون و خشونت، ترجمۀ اصغر افتخاری، تهران: سفیر.
 سلیمیان، سمیه(1393). متون نمایشی اکبر رادی در چارچوب نظریه گفتمان کالپپر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی.
 شرکت مقدم، صدیقه و معصومه احمدی(1395). «مطالعه خشونت از متن جامعه تا متن نوشتار: تحلیل گفتمان خشونت در رمان زمین اثر امیل زولا». مجموعه مقالات نخستین همایش ملی خشونت کلامی. 278- 257.
 صفاری نیا، مجید(1388). روان‌شناسی اجتماعی در تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات پیام نور.
 محمودی بختیاری، بهروز. معنوی، مهسا(1395). «خشونت کلامی در نمایش نامه هاملت با سالاد فصل: رویکردی گفتمانی»، فصلنامه جستارهای زبانی، شماره 2: 205-187.
 محمودی بختیاری، بهروز و سمیه سلیمیان(1395). «بررسی بی‌ادبی کلامی در نمایشنامه صیادان»، فصلنامه جستارهای زبانی، شماره1: 141 -129.
 معیدفر، سعید و حبیب خسروشاهی(1390). «تعارض فرزندان با والدین در سبک زندگی»، فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 7: 98-67.
 نوروزی­طلب، علیرضا(1375). «ساختار بیان در ادبیات داستانی»، فصلنامه ادبیات داستانی، شماره 42: 53-48.
 یول، جورج (1389). کاربردشناسی­زبان. ترجمۀ ­محمد عموزاده مهدیرجی و منوچهر توانگر، انتشارات سمت.
 
Bousfield, Derek. & Miriam. A. Locher (2008). Impoliteness in Language: Studies on its Interplay with Power in Theory and Practice. Berlin: Walter de Gruyter.
Bousfield ,Derek (2008).Impoliteness in Interaction. Amsterdam: John Benjamin.
Brown, Penelope and Stephen C. Levinson (1987). Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press.
Culpeper, Jonathan (1996). “Towards as Anatomyof Impoliteness”. Journal of pragmatics. 25. pp. 349-67.
Culpeper, Jonathan (1998).(Im)politeness in Drama.In Janathan Culpeper,Mick Short and Peter Verdonk(eds). Studying Drama: From Text to context. London: Routledge.
Culpeper, Jonathan. et.al (2002). (Im) politeness in Dramatic Dialogue.Exploring the language of Drama; From Text to context. Edited by Janathan Culpeper, Mick Short and Peter Verdonk.83-96. London and New York: Routlege.
Culpeper, Jonathan (2005).“Impoliteness and Entertainment in the Television Quiz Show: The Weakest Link”.Journal of Politeness Research:Language, Behavior, Culture.1: 35-72
Culpeper, Jonathan (2008). “Reflections on Impoliteness, Relational Work and Power”. In: D. Bousfield and M. Locher (eds.). Impoliteness in Language. Berlin: Mouton de Gruyter. 17-44.
Culpeper,Jonathan (2011a).“Politeness and Impoliteness”.In:k. Aijmer and G. Andersen (eds.) Sociopragmatics,Volume 5 of Handbooks of Pragmatics edited by Wolfram Bublitz,Andreas H.Jucker and Klaus P.Schneider. Berlin:Mouton de Gruyter.391-436.
Culpeper,Jonathan (2011b). Impoliteness: Using Language to Cause Offence. Cambridge:  Cambridge University Press.
Fraser, Bruce (1990). “Perspective on politeness”. Jornal of pragmatics.14.219-36.
Grice, H.P.(1975). Logic and conversation in p.cole & J.I.Morgan[Eds] .syntacs and semantics: Speech Acts 3. New York: Academic Press.
Galtung, Johan (1969). “Violence, Peace, and Peace Reasearch”. Journal of Peace Research. Vol 6. No.3.pp. 167-191.
Leech, Geofry (1983). Principles of Pragmatics. London and New York: Longman.
Malkine, Jeanette R  (2004). Verbal Violence in Coctemporary Drama. Cambridge: Cambridge University Press.
Neurauter-Kessels, Manuela (2011). Impolite reader responses on British online news sites.Journal of Politeness Research. 7(2):187-214.
Rong. Rong (1993). “How to Make a Drama out of Impoliteness: In the Joy Luck Club(1993).Lancaster University,pp. 98-121
Rudanko, Juhani (2006). “Aggravated Impoliteness and two Types of Speaker Intention in an Episode in Shakespeares Timon of Athens”. Journal of pragmatics.38.sPp.829-41.
Spencer-Oatey, Helen (2008). “Face, (Im) Politeness and Rapport”. In Spencer-Oatey (ed.) Culturally Speaking: Culture, Communication and Politeness Theory (2 nd edn). London and New York: Continuun. Pp. 11-47.
Strasburger,VictorC.&Wilson,BarbaraJ.&Jordan,Amy.B (2009).Children,Adolescent, And­The Media. Second Edition. Sage.
Upadhyay, Shiv.R  (2010). “Identity and Impoliteness in Computer-mediated Reader Responses”. Journal of politeness Research 6,105-127.